Γεωπολιτικός σεισμός

 

του Μανόλη Μπουχαλάκη

Όταν πριν λίγες μέρες γράφαμε για την άμεση αποχώρηση του Πούτιν από την Ουκρανία, τα δεδομένα ήταν εντελώς διαφορετικά. Η Ουκρανία φαινόταν αδύναμη να αντισταθεί στη Ρωσία, ο Ρωσικός στρατός ήταν κοντά στο αεροδρόμιο του Κιέβου και όλα έδειχναν πως σύντομα επίκειτο η αλλαγή καθεστώτος στην Ουκρανία. Άρα, η αποστολή θα είχε εκτελεστεί και ο Ρώσος πρόεδρος θα είχε παύσει κάθε περαιτέρω ενέργεια.

Σε λίγες μέρες όμως, ανατράπηκαν τα πάντα. Οι Ουκρανοί προέβαλλαν αντίσταση, ο Ρωσικός στρατός παρουσίασε τεράστια προβλήματα επιμελητείας και ανεφοδιασμού και η Δύση έθεσε τη Ρωσία σε μια πρωτοφανή απομόνωση.

Μιλάμε πλέον για ένα τρομερό γεωπολιτικό σεισμό που κανείς δεν μπορεί ακόμη να μετρήσει τις συνέπειες του.

Εις το εξής, ακόμη και αν ο Πούτιν πετύχει το "ξεχαρβάλωμα" της Ουκρανίας, θα έχουν υλοποιηθεί δυο συγκλονιστικές αλλαγές.

Πρώτον, η Ευρώπη και η Αμερική, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, έσπευσαν να καταδικάσουν την εισβολή στην Ουκρανία όχι με φραστικές καταδίκες αλλά με τεράστιες οικονομικές κυρώσεις, οδηγώντας στην απώλεια της αξίας του ρουβλίου. Πλέον, οι Ρώσοι πολίτες τρέχουν πανικόβλητοι να βρουν δολάρια τα οποία εξαφανίζονται από τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος και μεγάλες πολυεθνικές σπεύδουν να εξαφανιστούν από τη Ρωσία. 

Ο Ντιμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός της Ρωσίας είπε στη Γαλλία ότι ενίοτε οι οικονομικοί πόλεμοι γίνονται και πραγματικοί.

Η Ρωσία αποκλείεται ταχύτατα από τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, τις τέχνες και ακόμη και από τη...Γιουροβίζιον!

Το δεύτερο και ακόμη σημαντικότερο τεκτονικής κλίμακας συμβάν είναι η βίαιη επιστροφή της Ευρώπης στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Η Γερμανία επανεξοπλίζεται, Σκανδιναβικές χώρες σκέφτονται την ένταξη τους στο ΝΑΤΟ προκαλώντας τη μήνι της Ρωσίας και χωρίς να το καταλάβει κανείς, κινδυνεύουμε πια να γίνουμε πυρηνική στάχτη από ένα ενδεχόμενο τρίτο παγκόσμιο πόλεμο.

Στα ιστορικά χρονικά ίσως να μην έχει συμβεί κάτι παρόμοιο. Οι δυο προηγούμενοι παγκόσμιοι πόλεμοι πήραν αρκετό καιρό να γίνουν παγκόσμιοι. Ενδεικτικό είναι πως στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η Ρωσία πιάστηκε στον ύπνο μη πιστεύοντας ούτε για αστείο ότι ο Χίτλερ επρόκειτο να της επιτεθεί. Μεσολάβησαν πολλά πολεμικά γεγονότα που "κοίμησαν" το Στάλιν με αποτέλεσμα στα πρώτα στάδια της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα να υποστεί πανωλεθρία, μη όντας έτοιμος για να αντιμετωπίσει τους Γερμανούς.

Εδώ έχουμε κάτι το πρωτοφανές. Η Δύση, αν και άτυπα έχει δεχθεί ότι η Ρωσία πρέπει να μην περικυκλωθεί από το ΝΑΤΟ, ωστόσο έδωσε πάρα πολύ εύκολα βήμα στον Ουκρανό πρόεδρο ο οποίος έντεχνα έπαιξε το χαρτί του αδύναμου απέναντι στο "νταή" που λέγεται Ρωσία.

Τούτων λεχθέντων, ο Πούτιν διέπραξε ένα τεράστιο σφάλμα. Ενώ υποτίθεται ήθελε πρώτα να διαφυλάξει τις αποσχισθείσες επαρχίες Λουγκάνσκ και Ντονέτσκ από τους "φασίστες του Κιέβου", προχωρεί σε κάτι πολύ μεγαλύτερο, την ντε φάκτο διάλυση της Ουκρανίας ώστε αυτή να μη μπορεί πλέον να λειτουργήσει ως ενιαίο κράτος. 

Οι Ρωσικές ένοπλες δυνάμεις αποκλείουν την πρόσβαση της Ουκρανίας στη θάλασσα του Αζόφ, ενώ στα πιθανά σενάρια είναι και η πλήρης αποκοπή της Ουκρανίας και από τη Μαύρη Θάλασσα. Άν αυτό συμβεί, τότε θα μιλάμε για μια πολύ παρακινδυνευμένη στρατηγική. Διότι ναι μεν ούτε ο Ζελένσκι με τη δημοφιλία του στη Δύση θα άντεχε να δει τη χώρα του χίλια κομμάτια και άρα θα έπρεπε να φύγει από την Ουκρανία ή να δεχθεί να πεθάνει για αυτήν, αλλά είναι βέβαιο πως δεν θα βγει σε καλό για τη Ρωσία η μετατροπή της Ουκρανίας σε ένα μικρό κράτος με πρόεδρο - μαριονέτα.

Ο Πούτιν λαμβάνει το θάρρος από την πυρηνική του ισχύ και από το γεγονός ότι δεν μπαίνει στα χωράφια των άλλων χωρών αφού για αυτόν η Ουκρανία είναι Ρωσία και όχι κάτι διαφορετικό. Μάλιστα κυκλοφορούν και χάρτες που δείχνουν τα εδάφη που πήρε η Ουκρανία ως "δώρο" από το Λένιν, το Στάλιν και το Χρουστσώφ. 

Το ατόπημα λοιπόν και το λάθος στη στρατηγική του Ρώσου προέδρου έγκειται στο ότι δεν διστάζει να καταστρέψει κράτη στο όνομα μιας πολιτικής ασφαλείας που έχει στο μυαλό του. Έχοντας τη Λευκορωσία και το Καζακστάν υπό τον έλεγχο του και τη Γεωργία σε κακό χάλι μετά την αποτυχημένη δική της εξέγερση, χτίζει σιγά-σιγά ένα τείχος αποτελούμενο από κράτη πιστά σε αυτόν που λειτουργούν ως "μαξιλάρι" ασφαλείας.

Η Ευρώπη όμως δεν μπορεί να κατανοήσει αυτή την ωμή και εν πολλοίς βάρβαρη λογική. Διότι τότε θα έπρεπε να γίνονται πόλεμοι παντού με αφορμή αλυτρωτισμούς και μειονότητες. Η Τουρκία δεν έχει πετύχει την αναγνώριση του ψευδοκράτους στη Βόρεια Κύπρο ακριβώς επειδή χρησιμοποίησε τους Τουρκοκύπριους ως αφορμή για εισβολή και μόνιμη κατοχή του 37% της Κύπρου.

Άν για κάποιο λόγο η Δύση δεν δείξει την έμπρακτη δυσφορία της για τα τεκταινόμενα στην Ουκρανία, τότε ο Ερντογάν θα μπορεί να απειλεί την Ελλάδα για δήθεν μειονότητες στη Θράκη, ο Κινέζος πρόεδρος θα μπορεί να "καταπιεί" την Ταϊβάν, τα Βαλκάνια θα πρέπει να καούν δια του πολέμου που θα γίνει για τη "Μεγάλη Σερβία", τη "Μεγάλη Αλβανία", κλπ.

Οι Ρώσοι διπλωμάτες συχνά αναφέρονται στους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία. Άν και ιστορικά καταδικαστέοι, ωστόσο το ΝΑΤΟ δεν έκανε κατοχή στις χώρες που προέκυψαν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Προσπάθησε να βοηθήσει τους εμπλεκόμενους να ζήσουν ο καθένας στον τόπο του. Πέτυχε άραγε το εγχείρημα; Πολλοί λένε όχι. Όμως, σίγουρα απετράπη ένας ευρύτερος πόλεμος που θα έμπαζε στο παιχνίδι την Ελλάδα αλλά και την Τουρκία.

Να σημειώσουμε επίσης ότι μέρος της Ουκρανικής πολιτικής τάξης δεν είναι ιδιαίτερα άγιο. Εμφορείται από ακραίο εθνικισμό ο οποίος δεν ανέχεται ούτε καν το ρωσόφωνο πληθυσμό στα νοτιοανατολικά της Ουκρανίας. Αυτό όμως θα μπορούσε να έχει λυθεί με την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης σαν κι αυτής που έσπευσε στο Καζακστάν στις πρόσφατες ταραχές, όχι με γενικευμένο πόλεμο. 

Οι εικόνες που βλέπουμε είναι αναλαμπές προηγουμένων αιώνων όπου η βαρβαρότητα ήταν η καθημερινή πρακτική και η ζωή δεν είχει καμία απολύτως αξία.

Η Δύση οφείλει να στηρίξει την Ουκρανία αλλά παράλληλα πρέπει να ακούσει και τη Ρωσία όσον αφορά τις ανησυχίες της σχετικά με το ΝΑΤΟ και τους ρωσόφωνους πληθυσμούς.

Ως τότε όμως δυστυχώς θα επικρατήσει η λογική των όπλων και ευχόμαστε να τελειώσει αυτός ο πόλεμος για να μη χαθούν ζωές είτε Ουκρανών είτε Ρώσων.

Ωστόσο, οι αλλαγές που έχει επιφέρει αυτή η σύγκρουση θα έχουν αντίκτυπο για πολλά ακόμη χρόνια.