του Μανόλη Μπουχαλάκη
Αρκετοί είναι οι αναλυτές και οι αρθρογράφοι που τον τελευταίο καιρό έχουν σπεύσει να προεξοφλήσουν, τρόπον τινά, την κατάρρευση της Τουρκίας και την συνεπακόλουθη ματαίωση των μεγαλεπήβολων σχεδίων της στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο.
Άν και πράγματι η κατάσταση στη γείτονα χώρα δεν είναι καλή, θα πρέπει να ενθυμούμαστε κάποια πράγματα.
Οι χώρες στη σύγχρονη εποχή δεν καταρρέουν αν δεν συναποφασίσουν οι "Μεγάλες Δυνάμεις" του καιρού μας.
Η Τουρκία, γεωπολιτικά και από στρατηγικής άποψης, δεν είναι η Γιουγκοσλαβία του Τίτο. Έχει καταφέρει εδώ και πολλά χρόνια να θεωρείται απαραίτητη στο ΝΑΤΟ έχοντας ένα μεγάλο στρατό και αν και πλέον έχει συμβεί το ιστορικό παράδοξο να κάνει μπίζνες με τη Ρωσία με την οποία υποτίθεται θα πολεμούσε ως μέλος του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ δεν θέλουν να τη δουν στην απόλυτη σφαίρα επιρροής της Κίνας και της Ρωσίας.
Η Αμερική και η Δύση γενικά, αναμένουν την αυτοκαταστροφή του Ερντογάν ο οποίος συνθίβεται από τη δική του μεγαλομανία και από τα απατηλά του όνειρα για αναβάθμιση της χώρας του σε παγκόσμιο "παίκτη".
Μετά την αποχώρηση ή την εκδίωξη του Ερντογάν όμως, θα υπάρξουν και πάλι διαβουλεύσεις και παζάρια για να επανέλθει η Τουρκία στους κόλπους των συνομιλητών με την ΕΕ και την Αμερική. Ανταλλάγματα θα δοθούν, δώρα θα δοθούν, υποχωρήσεις θα υπάρχουν. Μια Τουρκία που θα συνεχίσει να είναι μη κοσμική και με "τσαμπουκά" στην ευρύτερη περιοχή, δεν πρόκειται να γίνει ανεκτή από τη Δύση.
Για αυτό, είναι αναμενόμενη μια στροφή του διαδόχου του Ερντογάν προς κάποιες μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα φέρουν την "προβιά" της επιστροφής στο κοσμικό κράτος και τις δημοκρατικές πρακτικές, για να κερδηθεί η εύνοια κυρίως της Αμερικής και για να εισπραχθούν τα αντίστοιχα οφέλη όπως νομισματική σταθερότητα και αναγνώριση του ρόλου του τοποτηρητή για την Τουρκία στην ευρύτερη περιοχή.
Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη ξέρει πολύ καλά ότι πρέπει να περάσουν πολλές δεκαετίες για να συγκλίνει η Τουρκική κοινωνία προς τα Ευρωπαϊκά ιδεώδη και προς την εμπέδωση της αληθινής δημοκρατίας. Άλλωστε, για να συμβεί αυτό, πρέπει να ελλατωθεί η επιρροή του Ισλάμ στην κοινωνία και να γίνουν αποδεκτές δημοκρατικές πρακτικές όπως ελευθερία του λόγου και του τύπου, παροχή προνομίων στις μειονότητες (Κούρδοι, Ασσύριοι, Έλληνες, Αρμένιοι, κλπ), και να εδραιωθεί ένα ανεξάρτητο σύστημα δικαιοσύνης.
Αυτά όμως δεν προβλέπεται να συμβούν στο εγγύς μέλλον διότι καθ'όλη τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας της, η Τουρκία ποδηγετείτο από το στρατό της ο οποίος θεωρούσε, και ίσως ακόμη θεωρεί, εαυτόν θεματοφύλακα του Κεμαλισμού και των προσταγών του.
Αυτή η "παράδοση" όμως δεν έφερε δημοκρατία, πλην κάποιων μικρών μεταρρυθμίσεων, αλλά την παρέμβαση του στρατού με πραξικοπήματα και εκτελέσεις πρωθυπουργών, κάτι το οποίο βέβαια είναι αδιανότητο σε μια αληθινά δημοκρατική χώρα.
Ο Ερντογάν αντί να φέρει μια ήπιας μορφής μεταρρυθμιστική πολιτική, οργάνωσε την κάθαρση του στρατού από κάθε τι Κεμαλικό και εγκαθίδρυσε μια τελείως δική του δοξασία, ένα μίγμα Ισλαμισμού και μεγαλοϊδεατισμού με "γαλάζιες πατρίδες" και με ρεβιζιονιστικές πρακτικές με τις συνθήκες της Λωζάννης και άλλων συμφωνιών.
Με την αποχώρηση του λοιπόν, ουδείς ξέρει πόσο χρόνο θα πάρει για να επιστρέψει η Τουρκία έστω σε ένα μεταβατικό στάδιο προς τον εν μέρει εκδημοκρατισμό. Κανείς δεν μπορεί να πει αν και με τι δίψα για εκδίκηση θα επιστρέψουν οι Κεμαλικοί στην εξουσία ή αν θα δούμε παράταιρα σχήματα κυβέρνησης με Κεμαλικούς, εθνικιστές και Ισλαμιστές.
Όλα αυτά που ενέχουν τον κίνδυνο εμφυλίου, η Δύση τα παρακολουθεί. Άλλωστε, πάρα πολλές εταιρείες της Ευρώπης έχουν επενδύσει στην Τουρκία και πολλές Ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν εκτεθεί στο Τουρκικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Με βάση όλα τα παραπάνω, είναι υπερβολικά παρακινδυνευμένο να μιλήσει κανείς για σχεδόν βέβαιη εξαφάνιση της Τουρκίας ως απειλής για τη χώρα μας, ακόμη και αν επέλθει χρεωκοπία της. Άλλωστε και η Ελλάδα χρεωκόπησε πριν λίγα χρόνια και η Ευρωπαϊκή Ένωση μας δάνεισε για να μην επέλθει το μοιραίο και να κινδυνεύσει η χώρα μας με αυτανάφλεξη.
Ναι μεν κάποια πολεμικά σχέδια του Ερντογάν μπορεί να καθυστερήσουν, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ακόμη και από τους διαδόχους του θα εγκαταλειφθεί η "όρεξη" της Τουρκίας για τον Παντουρκισμό και για την αρπαγή μεγάλου μέρους της Νοτιοανατολικής Μεσογείου αν βρεθούν κοιτάσματα ενεργειακά.
Η θέση της χώρας μας πρέπει να είναι η ισχυρή αποτροπή και η συμπαράταξη με το διεθνές δίκαιο.
Οι συμμαχίες είναι καλές αλλά ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι όποιος μόνο σε συμμαχίες επενδύει, στο τέλος βγαίνει χαμένος.
Ο κόσμος μας κινείται και θα κινείται μόνο με βάση τα οικονομικά και τα γεωπολιτικά συμφέροντα.
Μια ισχυρή Ελλάδα με το δίκαιο με το μέρος της δεν έχει να φοβηθεί από την Τουρκία, η οποία έχει μπροστά της ένα πολύ ανηφορικό και δύσβατο μονοπάτι.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου