Image : Army Times
του Μανόλη Μπουχαλάκη
Οι ιστορικοί λένε πως οι αυτοκρατορίες πέφτουν "εκ των έσω". Αυτός ο ισχυρισμός ισχύει, αν κανείς μελετήσει τα πεπραγμένα αρκετών αυτοκρατοριών του παρελθόντος.
Τα αίτια της πτώσης ήταν φυσικά αρκετά. Είτε επιδημίες, είτε εμφύλιοι μεταξύ αντιπάλων παρατάξεων που πάλευαν για την εξουσία, είτε υπέρμετρη φορολογία για να περνούν καλά ο άρχοντας και η αυλή του, όλα αυτά και πολλά άλλα οδηγούσαν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα στην κατάρρευση της συνοχής σε κοινωνικό και στρατιωτικό επίπεδο με συνέπεια την σταδιακή απώλεια της ισχύος και των εδαφών που η αυτοκρατορία κατείχε.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βρίσκονται ακριβώς στο στάδιο της παρακμής που θα τις εκμηδενίσει από τον παγκόσμιο χάρτη της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής ισχύος. Έχουν μια ακμάζουσα οικονομία, τρομερές ένοπλες δυνάμεις και παράδοση στα δημοκρατικά ιδεώδη.
Ο ερευνητής της ιστορίας των ΗΠΑ, βέβαια, θα διαπιστώσει εύκολα πως αυτό που σήμερα είναι η Αμερική δεν ήταν πάντοτε. Μάλιστα, η σχετικά "νεαρή" δημοκρατία της χώρας δεν έφτασε στον 21ο αιώνα διαβαίνοντας ήσυχα μονοπάτια που έφεραν ίσα δικαιώματα και ένα σημαντικό επίπεδο ελευθερίας της έκφρασης και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι ΗΠΑ βίωσαν εμφύλιο για το δουλεμπόριο, πέρασαν περιόδους έντονου φυλετικού μίσους, βίωσαν τη Μεγάλη Ύφεση του 1929, είδαν να δολοφονούνται πρόεδροι της, ηγέτες και βουλευτές της, ακτιβιστές των δικαιωμάτων των μαύρων και πολλά άλλα θλιβερά γεγονότα.
Ένα πράγμα όμως που ακόμη δεν έχει διευθετηθεί είναι οι τεράστιες κοινωνικές και φυλετικές ανισότητες. Άν και κατά βάση έθνος μεταναστών, οι ΗΠΑ δυστυχώς δεν πρόσφεραν σε όλους τις ευκαιρίες για κοινωνική ανέλιξη και οικονονική ευμάρεια. Ακομη και σήμερα, υπάρχουν τεράστιες αποκλίσεις στις πολιτείες αναφορικά με τους μισθούς, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την εκπαίδευση και την κοινωνική συνοχή.
Δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανών πολιτών ζουν με κουπόνια σίτισης και με υποτυπώδη έως ανύπαρκτη κοινωνική ασφάλιση. Η εγκληματικότητα είναι αυξημένη σε πολλές πόλεις ενώ πολλοί άνθρωποι μεταναστεύουν από πολιτεία σε πολιτεία για να ζήσουν αξιοπρεπώς.
Άν σε όλα αυτά προσθέσουμε και δυο πολύ σημαντικά στοιχεία της Αμερικανικής "ψυχής", τότε μπορούμε να κατανοήσουμε ένα μέρος των γεγονότων των προσφάτων ημερών.
Το πρώτο στοιχείο είναι η θρησκευτική ριζοσπαστικοποίηση των Νοτίων κυρίως πολιτειών οι οποίες έχουν ένα ιδιάζοντα φονταμενταλιστικού τύπου Χριστιανισμό που διέπεται από χαρισματικές ιδέες και από απόλυτη αφοσίωση στη Βίβλο, τον πάστορα και τα θαύματα που αυτός συνηθως κηρύττει.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η εξαιρετικά διαδεδομένη κουλτούρα των όπλων που ενώ αρχικά υφίσταντο για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και περιουσίας, σε μια μεγάλη μερίδα φονταμενταλιστών και "υπερ-πατριωτών", το όπλο συμβολίζει την απόλυτη "ασπίδα" κατά των πιθανών επιβουλών της ίδιας τους της κυβέρνησης!
Ίσως και να πρόκειται για το μοναδικό παγκοσμίως κράτος στο οποίο υπάρχει επίσημα ο όρος "δημοκρατία" καθώς και πολλά δικαιώματα, αλλά του οποίου οι πολίτες ενδόμυχα πιστεύουν πως πρέπει να έχουν όπλα για να μην τους πάρει μια μέρα η κυβέρνηση τις περιουσίες ή τις ελευθερίες τους.
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν μερίμνησε, ως πρόεδρος, για να στηρίξει επαρκώς τους κοινωνικά ασθενέστερους ενώ μερίμνησε υπέρ του δέοντος να στηρίζει τους (κατ' αυτόν) γνήσιους πατριώτες, δηλαδή τους κατά κύριο λόγο φονταμενταλιστές. Δεν καταδίκασε ποτέ τις δολοφονίες μαύρων από λευκούς αστυνομικούς και ουσιαστικά παρείχε ασυλία στις ακροδεξιές ομάδες που έκαναν επιθέσεις σε αυτούς που θεωρούσαν "αντίφα" ή "σοσιαλιστές". Για αυτό, απέκτησε μεγαλύτερη εκλογική βάση αλλά σε μια "δεξαμενή" ψηφοφόρων που χαρακτηρίζεται από μη συμβατική συμπεριφορά και, κυρίως, με διάθεση για φασαρία και αν χρειαστεί με ένοπλη στάση.
Άν ο κορωνοϊός δεν είχε επιφέρει τεράστιο πλήγμα στην διακυβέρνηση του και δεν είχε "ξεγυμνώσει" τον άκρως επιπόλαιο και εγωϊστικό χαρακτήρα του, πιθανότατα ο Τραμπ να είχει κερδίσει και την δεύτερη θητεία. Αλλά οι απανωτές του γκάφες, οι συνεχείς παραιτήσεις μελών της κυβέρνησης του που τον θεωρούσαν παρανοϊκό και ακατάλληλο για πρόεδρο, του κόστισαν το πατριωτικό αφήγημα που είχε ως σημαία της προεκλογικής του εκστρατείας.
Μάλιστα, δε, η πρωτοφανής προτροπή σε ψηφοφόρους του να μπουκάρουν στο Καπιτώλιο επειδή κάποιος, κάπου, του έκλεψε την εκλογική νίκη επιβεβαίωσε με τον πιο τραγικό τρόπο τον αποσταθεροποιητικό και διχαστικό ρόλο του τα 4 χρόνια της θητείας του.
Οι εικόνες ανδρών του FBI και της Εθνοφρουράς με πολεμική εξάρτυση να έχουν ταμπουρωθεί στο Καπιτώλιο για την ορκωμοσία του Τζο Μπάϊντεν, προκαλούν σοκ και δέος.
Ο νέος πρόεδρος καλείται να αναλάβει ένα Ηράκλειο άθλο. Πρέπει να πείσει πως είναι πρόεδρος όλων των Αμερικανών, πως δεν είναι απειλή για κανένα, και παράλληλα πρέπει να "σηκώσει" μια τραυματισμένη και πεσμένη Αμερική και στο εσωτερικό μα και στο εξωτερικό.
Το μέλλον της υπερδύναμης προς το παρόν δείχνει ασφαλές αλλά και γεμάτο προκλήσεις. Δυστυχώς η ακραία πόλωση δεν θα φύγει από τη μια μέρα στην άλλη, ούτε το αδελφοκτόνο μίσος. Η καχυποψία, οι θεωρίες συνωμοσίας και η αφασία του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, δεν θα περάσουν γρήγορα ή εύκολα.
Ίσως όμως, η κρίση αυτή αποβεί ωφέλιμη μεσομακροπρόθεσμα, αν ο λαϊκισμός, η δημαγωγία και ο περιορισμός των φανατικών περιοριστούν. Ίσως να δούμε μια νέα αυγή στη χώρα αυτή των μεγάλων αντιθέσεων.
Άν χαθεί η ελπίδα αυτή και η ευκαιρία, μπορεί να δούμε μια κατάρρευση των ΗΠΑ "εκ των έσω", όπως έγινε στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και σε τόσες άλλες ακόμη.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου