Η κρίση της πανδημίας, το ευρώ και ο ρόλος της Κίνας

Εν μέσω της νέας ύφεσης που έχει επιφέρει η πανδημία του Κορωνοϊού, ο διακεκριμένος Οικονομολόγος Σπύρος Στάλιας απαντά σε μια σειρά ερωτημέτων για την τρέχουσα κατάσταση της Ελληνικής Οικονομίας, το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα του Ευρώ και τις επενδύσεις της Κίνας στον Πειραιά.

Κ. Στάλια, η κρίση του κορωνοϊού αναμένεται να θέσει την Ελληνική οικονομία σε καθεστώς σημαντικής ύφεσης. Η κυβέρνηση λέει πως το ποσοστό θα είναι γύρω στο 10%. Με βάση την εικόνα της οικονομίας που έχετε, διαβλέπετε μεγαλύτερο ποσοστό ύφεσης;

Η κρίση ήταν ήδη αναμενόμενη απο τα τέλη του 2019, αφού από το 2016 έως το 2019,  ο δημόσιος τομέας είχε πλεονάσματα και ο ιδιωτικός ελλείμματα. Αυτή η καταστάση δεν είναι βιώσιμη, αφού ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να υπάρξει αν και εφ' όσον έχει πλεόνάσματα. Αυτή η μεταστροφή άρχισε να πραγματοποιείται μέσα στο 2019, με την Κυβέρνηση να επιμένει στα πρωτογενή πλεονάσματα, λόγω μνημονιακών υποχρεώσεων, και έτσι η ύφεση είχε προαναγγελθε΄απο το τελευταίο τρίμηνο του 2019.

Φυσικά ο κορωνοϊός  οδήγησε τα πράγματα σε Φαραωνική Πληγή. Η παραγωγή κατέρρευσε και η ζήτηση μειώθηκε. Αποτέλεσμα, ύφεση και επιπλέον ανεργία.

Η εκτίμηση για το βάθος της ύφεσης, στις αρχές Μαίου απο την EUROSTAT, ηταν γύρω στο 10%, που σημαίνει οτι το ΑΕΠ απο 186 δις ευρώ που ανήλθε το 2019, το 2020 θα διαμορφωνόταν γύρω στα 170 δις, δηλαδη πιο κάτω και απο το  2016 που ηταν το χειρότερο μνημονιακό έτος που το ΑΕΠ τοτε διαμορφώθηκε στο ύψος των 176,5 δις ευρώ. Τα στοιχεία του δευτέρου τριμήνου του 2020 έδειξαν ύφεση  15% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019. Κακό αυτό. Αναμένουμε τώρα τα αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου, που πάντα είναι καλό για την Ελληνική Οικονομία λόγω τουρισμού. Αλλά, λόγω της πανδημίας, μάλλον τα αποτελέσματα θα είναι οδυνηρά. Δεδομένου οτι ο κορωνοϊος υπάρχει και διαβλέποντας ότι στους εργασιακούς χώρους δεν έχουμε βρεί  τον τρόπο η παραγωγή  να εκτέλειται και ακόμα οτι ο κόσμος προτιμά να αποταμιεύει παρά να δαπανά, η ύφεση, κατα την άποψη μου σαφώς θα κυμανθεί μεταξύ 15-20% με την  ελπίδα να διαψευστώ, δηλαδή να διακυμανθεί στο 10% που λέει η Κυβέρνηση.

 Ποια οικονομικά μέτρα θεωρείτε καταλληλότερα για τη στήριξη της απασχόλησης και των επιχειρήσεων;

 Απο την οικονομική ιστορία αλλά και απο την μετακεϋσιανή οικονομική θεωρία γνωρίζουμε ότι η ανάπτυξη είναι αποτέλεσμα της ζήτησης. Αν η ζήτηση καταρρεύσει, δεν υπάρχει κίνητρο οι επιχειρήσεις να παράγουν. με αποτέλεσμα να έχουμε μείωση του ΑΕΠ και αύξηση της ανεργίας αλλά και κοινωνική αναταραχή λόγω της φτώχειας που επέρχεται σταδιακά. Η ζήτηση εκδηλώνεται με την δαπάνη στην αγορά. Αν ο ιδιωτικός τομέας αποταμιεύει, ο δημόσιος επίσης, δημιουργώντας πλεονάσματα, άρα φορολογεί άγρια αλλά ταυτόχρονα μειώνει και τις δαπάνες του, και ο εξωτερικός τομέας δεν εξάγει, αυτό γίνεται, αυτό σημαίνει οτι η ζητηση καταστρέφεται συστηματικά. Μάλλον ακολουθούμε συνταγή καταστροφής. Αν ο ιδιωτικός τομέας, λόγω υπερχρέωσης, με αιτία το τραπεζικό σύστημα,  αποταμιεύει τότε πρέπει το κράτος να δαπανήσει και να αγοράσει όλη την ανεργία. Αλλά λόγω ευρώ το Ελληνικό Κράτος δεν μπορεί να το κάνει και έτσι η Δημοκρατία μας είναι έρμαιο των αγορών και του χρέους της. Το Ελληνικό Κράτος και κάθε Ελληνική Κυβέρνηση έχουν καθολική αδυναμία να κάνουν οτιδήποτε. Με άλλα λόγια δεν έχουν λεφτά.

 Το ευρώ, τελικά, ήταν και είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της Γερμανίας; Οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου ωφελήθηκαν καθόλου από το ενιαίο νόμισμα;

Το ευρώ θα ήταν ένα θαυμάσιο όραμα μιας ενοποιημένης Ευρώπης με τους όρους ας πούμε των ΗΠΑ. Εκεί υπάρχει  μια Κεντρική Τράπεζα υπο την Κυβέρνηση και τα δύο Κοινοβούλια, ένα επιτόκιο και κυρίως υπάρχει ένας Πρόεδρος που ασκεί μέσω ενός Υπουργείου Οικονομικών την κοινή Δημοσιονομική Πολιτική  σε όλη την έκταση της Αμερικής,  χωρίς να νοιαζεται για τα ελλείμματα, αφού η χώρα εκδίδει το δικό της χρήμα. Αντίθετα η Ευρωζώνη είναι ενας τόπος κοινού νομίσματος και μόνον, που το εκδίδει η ΕΚΤ, ανεξαρτήτως των αναγκών καθε κράτους και του επεπέδου  της οικονομίας καθε κράτους, και στόχος της ΕΚΤ είναι μόνον η σταθερότητα των τιμών ετσι ώστε οι διεθνείς επενδυτες να νοιώθουν ασφαλείς στις επενδύσεις τους στο ευρώ. Αυτό σημαίνει για τους λαούς διαρκή λιτότητα και συνεχή χρέη. Λιτότητα να μπορεί να είναι κάθε χώρα ανατγωνιστική και χρέη αφού για να το βρείς το ευρω είτε θα δανειστείς είτε θα εξάγεις. Αλλά όλες οι χώρες στην ευρωζώνη δεν μπορεί να είναι πλεονασματικές. Οι πιο πολλές θα εχουν ελλείμματα και λιγότερες πλεονάσματα.

Κατά συνεπεια η ευρωζώνη είναι μια ζούγκλα και το ευρώ επικίνδυνο γεωπολιτικό εργαλείο που δεν μπορεί να εκφράσει την λεγόμενη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Οχι, το ευρώ δεν είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της Γερμανίας. Η οικονομία της Γερμανίας ανταποκρίθηκε στο ευρώ επειδή ειναι η πιο παραγωγική οικονομία της Ευρώπης. Άρα δεν μπορείς με τέτοια νόμισμα να συνυπάρξεις με την Γερμανία. Θα συνθλιβείς ως Νότος όπερ και εγένετο. Τι έγινε επι της ουσίας. Με τα ελλείμματα του ο Νότος χρηματοδοτούσε θέσεις εργασίας στη Γερμανια και βρέθηκε και καταχρεωμένος!! Εδώ πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες. Δεν μας ανάγκασε κανείς να μπούμε στο ευρώ. Κανείς δεν έκρυψε τι είναι το ευρώ. Μην μιλάμε για συνωμοσία. Ποιός αποφάσισε η Ελλάδα να μπει στο ευρώ, με ποιά αιτιολογία και να έχει το ίδιο νόμισμα με την Γερμανία και ισχυρότερο απο τις ΗΠΑ πράγμα που συνιστά τραγωδία ευθύς εξ αρχής.  Απο την είσοδο μας στο ευρώ το συνολικό χρέος της Ελλάδος είναι 457 δις ευρω! Εφιαλτικός αριθμός. Οσο πιο γρήγορα επιστρέψουμε στο Εθνικό μας Νόμισμα τόσο καλύτερα για τους Έλληνες.

 Πως βλέπετε τον εμπορικό ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και Ευρώπης;

Δεν βλέπω τίποτα το ιδαίτερο. Το πλεονασμά τους οι Κινέζοι, από τις εμπορικές τους σχεσεις με τις ΗΠΑ, το επενδύουν σε ομόλογα του Αμερικανικού Δημοσίου ή όπου αλλού στην Αμερική. Αμφότεροι ευτυχείς.

 Διατελέσατε διοικητής του ΟΛΠ. Πως αξιολογείτε την παρουσία της Κίνας στο λιμάνι του Πειραιά; Οι επενδύσεις στο λιμάνι μπορούν να το αναβαθμίσουν;

Η ενοχληση μου δεν είναι γιατί οι Κινέζοι επενδύουν, καλά κάνουν. Με ενοχλεί όμως ότι επενδύουν με χρήματα, με κεφάλαια, που τα βγάζουν απο την δραστηριότητα τους στο Λιμάνι του Πειραιά, και οποιαδήποτε επένδυση σε υλικό εξοπλισμό, παράγεται στην Κίνα και έρχεται στο Λιμάνι. Με άλλα λόγια εμείς χρηματοδοτούμε θέσεις εργασίας στη Σαγκάη. Αυτό με ενοχλεί και κατά τα άλλα λέμε για ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα που δεν συνδέονται με την Ελληνική Οικονομία. Όπως και να έχει το πράγμα, ποτέ δεν βρήκα την εισήγηση που έπεισε την τότε  Κυβέρνηση να  θεώρησει οτι είναι επωφελής για την χώρα η πώληση του Λιμανιού στους Κινέζους.

 

Ο Σπύρος Στάλιας γεννήθηκε στην Αθήνα. Ειναι οικονομολόγος Ph.D. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και στο New School for Social Research της Νέας Υόρκης. Διετέλεσε οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Α.Παπανδρέου, διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Πειραιως και διευθύνων σύμβουλος αμοιβαίων κεφαλαίων. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά σχετικά με θέματα οικονομίας, αμοιβαίων κεφαλαίων και λιμενικής πολιτικής.