Φαντάσματα εθνικισμών

του Μανόλη Μπουχαλάκη

Δεν θα εξετάσουμε λεπτομερώς το τι συνέβη με τον θάνατο του ομογενούς μας στην Αλβανία. Η υπόθεση έχει τα σκοτεινά της σημεία και ίσως ποτέ να μην αποκαλυφθούν τα πραγματικά γεγονότα.

Αυτό που ενδιαφέρει ιδιαίτερα όμως είναι η πολύ άσχημη διαπίστωση πως τα Βαλκάνια παραμένουν πυριτιδαποθήκη εθνικισμού. Αλβανοί μισούν Σέρβους, δεν είναι ιδιαίτερα φιλικοί με τους Βούλγαρους, σκέφτονται καμιά φορά και τη "Μεγάλη Αλβανία" και την Τσαμουριά.

Οι Σέρβοι επίσης δεν δηλώνουν μεγάλη αγάπη ούτε προς τους Αλβανούς ούτε και προς τους πρώην συγκάτοικους τους στο Γιουγκοσλαβικό κράτος. Το Κόσοβο εξακολουθεί να αποτελεί αιτία προστριβών και δεν διαφαίνεται ομαλότητα στον ορίζοντα.

Οι Σκοπιανοί με την βροντερή αποχή τους από το δημοψήφισμα για την ονομασία του κράτους τους, έδειξαν πως δεν επιθυμούν το νέο τους όνομα, ούτε έχουν ιδιαίτερη όρεξη να ασχολούνται με το αν και πως θα μπουν στο ΝΑΤΟ ή την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Λίγο πιο πέρα, η Ουγγαρία, η Πολωνία και προσφάτως η Τσεχία, υποτάσσονται σε ακροδεξιά καθεστώτα και κλείνουν τα σύνορα τους σε μετανάστες και πρόσφυγες.

Αυτό που βλέπει κανείς είναι η νεκρανάσταση των εθνικισμών.

Πλέον, με τη μεσολάβηση σχεδόν 80 ετών από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και 104 ετών από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει επέλθει μια ιστορική αμνησία σε πολλούς λαούς.

Η αμνησία αυτή και η αφασία που τη συνοδεύει, παράγει ένα τραγικό αποτέλεσμα. Κανείς δεν ασχολείται με τα 100 εκατομμύρια των νεκρών που πέθαναν στους 2 μεγάλους πολέμους. Στη λησμονιά οι φρικαλεότητες, τα πογκρόμ, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα χαρακώματα και τα δηλητηριώδη αέρια.

Σε αφασία οι εκτελέσεις αμάχων, οι ομαδικοί τάφοι, η πείνα, οι αρρώστιες, ο παγετός.

Με τον Α' Παγκόσμιο, χάθηκαν 4 αυτοκρατορίες. Με τον Β' χάθηκε και η αυτοκρατορία της Ιαπωνίας, ανέτειλαν οι ΗΠΑ και μαζί με αυτές η εποχή του πυρηνικού ολέθρου.

Τούτη τη φορά ποιός είναι ο εχθρός, ειδικά στα Βαλκάνια; Αυστρο-Ουγγαρία δεν υπάρχει. Οθωμανοί υπάρχουν μόνο στα βιβλία της Ιστορίας. Κανείς δεν διαφεντεύει με το σπαθί τους λαούς στην Ευρώπη.

Προς τι λοιπόν το μίσος;

Πότε άραγε θα μπει μια ταφόπλακα στις παλιές εχθρότητες;

Οι νέες γενιές, φρέσκιες και καλοζωϊσμένες από την ειρήνη, γιατί γλυκοκοιτάζουν τον πόλεμο;

Επιτέλους, τι γοητεία ασκεί ο θάνατος όταν κανείς ήδη έχει το δικαίωμα να διαλέξει τη ζωή;

Τα αγαθά που σήμερα απολαμβάνει η Ευρώπη και τα Βαλκάνια είναι αποτέλεσμα επιλογής για ειρήνη. Δεν είναι δεδομένα και οπωσδήποτε δεν θα υπάρξουν αν ξεκινήσουν πάλι οι πολέμοι.

Ξεροκέφαλοι και ανεγκέφαλοι ανέκαθεν υπήρχαν, θα μπορούσε κανείς να πει.

Αναμφισβήτητα. Αρκεί να μην κατευθύνουν αυτοί τις τύχες των ανθρώπων προς τον αφανισμό.