Ρεαλπολιτίκ και λαϊκισμός


του Μανόλη Μπουχαλάκη

Σε πρόσφατο άρθρο της, η Γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung υπενθυμίζει στην τωρινή - αλλά κυρίως στην επόμενη - κυβέρνηση πως η ρεαλιστική πολιτική πρέπει να υπερισχύει της λαϊκίστηκης τοιούτης. 

Οι Γερμανοί, παρ'όλο που προσφάτως τίπτονται οι ίδιοι από ακροδεξιό λαϊκισμό μέσω του κόμματος "Εναλλακτική για τη Γερμανία" (AfD), ο σκληρός πυρήνας του κράτους τους, το "βαθύ κράτος" που λέμε στην Ελλάδα, παραμένει απολύτως ορθολογιστικό και πρακτικό.

Τι λένε δηλαδή οι Γερμανοί; Με πολύ απλά λόγια : "Σας βοηθήσαμε έναντι μεταρρυθμίσεων. Τσεπώσατε λεφτά με χαμηλό επιτόκιο, σειρά σας να τηρήσετε τα συμφωνηθέντα".  Προφανέστατα μεταξύ συμβαλλομένων μερών πρέπει να υπάρχει τιμιότης. Και μάλιστα ψυχρή τιμιότης. Οι Γερμανοί δεν είναι από τη φύση τους εκδηλωτικοί, δεν τους νοιάζουν γαλιφιές, κολακείες, χαριεντίσματα και χτυπήματα φιλικά στον ώμο. Δεν θα δώσουν σημασία αν τους πει η τωρινή ή η επόμενη κυβέρνηση "έλα φιλαράκι, κόψε κάτι τώρα, έχω πέντε στόματα να ταϊσω".

Ο Αλέξης Τσίπρας από την αρχή είχε αυτήν την παράξενη εμμονή, αναμεμιγμένη με άγνοια και πείσμα ενδεχομένως, πως θα βρεθούν σε όλα "πολιτικές λύσεις". Στη δική του γλώσσα αυτό σήμαινε πως οι Ευρωπαίοι πρέπει να μας βοηθήσουν στο όνομα ίσως ενός ουμανισμού, επειδή μας βάρεσε η μοίρα και τείναμε χείρα βοηθείας. Ακόμα και τώρα πιστεύει πως παρ'όλες τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις μας ως χώρα, θα βγει σε κανένα μήνα να μοιράσει παροχές (προεκλογική περίοδος γαρ).

Η Γερμανική εφημερίδα όμως είναι αποκαλυπτική. Θυμίζει στον Τσίπρα πως περιμένουν στο Βερολίνο μείωση συντάξεων και αφορολογήτου. Το δε ΔΝΤ, ο κακός δαίμονας των κρατών, δεν παύει να βγάζει κόκκινες κάρτες για αυξήσεις μισθών, επιδόματα, κλπ. 

Το πόσο θα του βγει του νυν πρωθυπουργού να κάνει ελιγμούς της τελευταίας στιγμής, δεν το ξέρει κανείς με βεβαιότητα. Άν κρίνουμε όμως από το παρελθόν, το σκορ 123-0 υπέρ των Γερμανών δεν προϊδεάζει για ανατροπή του παιχνιδιού. 

Από την άλλη πλευρά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης (οφείλει να) γνωρίζει πως δεν του επιφυλάσσεται διαφορετική μοίρα. Όποιος νομίζει πως επειδή η ΝΔ είναι στον ίδιο ιδεολογικό χώρο με τους Χριστιανοδημοκράτες, αυτό θα εσήμαινε και κάτι καλύτερο ως προς τις υποχρεώσεις της χώρας, ας ξυπνήσει τώρα πριν είναι λίγο δυσάρεστο το ξύπνημα μετέπειτα.

Ο επόμενος πρωθυπουργός, είτε λέγεται αυτός Μητσοτάκης ή Χαλακατεβόπουλος, είτε ανήκει στην κεντροδεξιά, είτε στους οικολόγους πράσινους ή στο κόμμα "Χαρίζω Οικόπεδα", θα βρει μπροστά του τα υπογεγραμμένα κείμενα της τωρινής κυβέρνησης. Η δε πιθανή δικαιολογία "μα εγώ δεν υπέγραψα τίποτα" , δεν θα αλλάξει κάτι. Η όποια υπαναχώρηση από τα συμφωνηθέντα θα φέρει αυτόματο κραχ και επανάληψη των γεγονότων του 2015. 

Με βάση το πόσο δύσκολα οι αγορές εμπιστεύονται την Ελλάδα και πόσο εύκολα αυτές πανικοβάλλονται, θεωρείται απίθανο ο επόμενος, ο μεθεπόμενος αλλά και οι επόμενοι ίσως δέκα πρωθυπουργοί να κάνουν θαύματα. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τα πάντα. Άν με κάποιο τρόπο έλθουν τόσα κεφάλαια στην Ελλάδα είτε από υδρογονάνθρακες ή από επενδύσεις ή από άλλες πηγές και καταστεί η αποπληρωμή των χρεών γρηγορότερη, τότε η Ελλάδα μπορεί να ελπίζει πως θα καλύψει γρήγορα τα χαμένα χρόνια της κρίσης.

Μπορεί ένα τέτοιο ευοίωνο σενάριο να λάβει χώρα; Τίποτα δεν αποκλείεται και σίγουρα τα πάντα πρέπει να εξετάζονται ως προς τον τρόπο που θα έρθει χρήμα στην Ελλάδα.

Μέχρι τότε όμως, χρειάζεται ρεαλισμός στην πολιτική. Τα πολύ πρόσφατα ωστόσο σημάδια από τις δηλώσεις αμφοτέρων των κ. Τσίπρα και Μητσοτάκη δείχνουν πως ο πειρασμός της παλιάς και χρεοκοπημένης ρητορείας υπάρχει ακόμη.

Ας ελπίσουμε να αντιληφθούν και οι δυο τα λάθη τους.

Σχόλια