Φωτό: Gleb Garanich / Reuters
του Μανόλη Μπουχαλάκη
Η πρόσφατη μεγάλη κινητοποίηση των Αρμενίων στην πρωτεύουσα τους, Ερεβάν, ανέτρεψε πολλά στερεότυπα για τις διαδηλώσεις και τον τρόπο που ένας λαός πρέπει να κάνει τη φωνή του να ακουστεί.
Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, η Αρμενία ενεπλάκη σε αιματηρό πόλεμο με το Αζερμπαϊτζάν για την περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ (ή Αρτσάκ όπως το λένε οι Αρμένιοι). Τα δεινά του πολέμου προστέθηκαν σε εκείνα της μετάβασης από το κομμουνιστικό καθεστώς σε αυτό μιας νεογέννητης δημοκρατίας.
Οι Αρμένιοι, αρχαίος λαός, είχαν τις βασιλικές τους δυναστείες και μεγάλη έκταση εδαφών που περιλάμβανε σημαντικό μέρος της ανατολικής Τουρκίας και της Συρίας και έφτανε από τον Έυξεινο Πόντο μέχρι την Κασπία Θάλασσα . Τα εδάφη τους μειώθηκαν λόγω των διαφόρων κατακτητών ενώ η γενοκτονία τους από τους Τούρκους το 1915 τους κατάφερε επιπλέον πλήγμα.
Η σημερινή Δημοκρατία της Αρμενίας είναι πλέον ένα περίκλειστο κράτος με 3 εκατομμύρια κατοίκους. Παράλληλα η Αρμενική Διασπορά υπολογίζεται σε άλλα 8-9 εκατομμύρια παγκοσμίως.
Η χώρα τους εξαρτάται εμπορικά κυρίως από τη Ρωσία καθ'ότι τα σύνορα με την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν είναι κλειστά. Επίσης, ο μόνος θαλάσσιος δρόμος που έχει απομείνει είναι μέσα από τη Γεωργία και τα λιμάνια της.
Οι παραπάνω δυσκολίες και επειδή η χώρα θυμίζει σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο την Ελλάδα μετά τον εμφύλιο, δηλαδή με μια νεαρή δημοκρατία που δυσκολεύεται να βρει το δρόμο της, έχουν επιφέρει μια έντονη δυσφορία στους πολίτες της χώρας.
Τα προβλήματα που αντιμετώπισε η Ελλάδα κατά την ανάπτυξη της με κλίκες πραιτωριανών γύρω από τις εκάστοτε κυβερνήσεις και με αντίστοιχο πλουτισμό των πραιτωριανών αυτών για να στηρίζουν τα κόμματα, αντιμετωπίζει και η Αρμενία.
Έτσι, τα τελευταία 10 χρόνια ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος Σ.Σαρκισιάν προσπάθησε μεν να κάνει το κράτος του εξωστρεφές προς Ρώσους και Ευρωπαίους αλλά δεν κατάφερε να μειώσει τη διαφθορά και τη φτώχεια. Το μοιραίο του λάθος ήταν ότι δεν άκουσε το λαό που σιγόβραζε από οργή και απέχθεια για αυτό που διαφαινόταν πλέον ως απομίμηση της "δικτατορικής" μόδας που θέλει έναν ηγέτη να βρίσκει "πατέντες" για να μείνει στην εξουσία.
Δηλαδή, ο Σαρκισιάν όχι μόνο δεν μείωσε τα δεινά της χώρας του αλλά άλλαξε και το σύνταγμα μεταπηδώντας από τη θέση του Προέδρου, την οποία θέση μετά απογύμνωσε από ουσιαστικές εξουσίες, στη νέα ισχυρή θέση του Πρωθυπουργού την οποία επεφύλαξε για τον εαυτό του.
Η μεγάλη διαφορά όμως είναι πως οι Αρμένιοι δεν δέχτηκαν τη μεταβολή αυτή όπως εύκολα δέχτηκαν οι Ρώσοι με τον Πούτιν και οι Τούρκοι με τον Ερντογάν.
Βγήκαν λοιπόν στους δρόμους με ηγέτη τον Νικόλ Πασινιάν, πρώην βουλευτή και δημοσιογράφο, ο οποίος πρόσταξε γενική ανυπακοή για να παραιτηθεί ο Σαρκισιάν. Όπερ και εγένετο.
Όμως, παρά τις αρχικές προσπάθειες καταστολής από την αστυνομία, ο Σαρκισιάν παραιτήθηκε και τώρα αναμένεται η εκλογή νέου πρωθυπουργού με τον Πασινιάν να είναι το φαβορί.
Το σημαντικό στοιχείο των διαδηλώσεων είναι η ειρηνική τους χροιά. Δεν ακούστηκαν κατάρες, δεν πετάχτηκαν μολότωφ, δεν εμφανίστηκαν ταραχοποιά στοιχεία να σπάνε τζαμαρίες καταστημάτων, δεν υπήρξε διχασμός με τους ψηφοφόρους του μεν να θέλουν να τα βάλουν με τους ψηφοφόρους του δε. Το σύστημα Σαρκισιάν κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα, με τρομπέτες, χορούς και τραγούδια. Κανένα τανκ δεν εμφανίστηκε και κανείς ελεύθερος σκοπευτής δεν σκότωσε κανέναν.
Ένας ειδικός επί των γεωστρατηγικών μελετών ενδεχομένως να έλεγε πως και να ήθελε ο Σαρκισιάν δεν μπορούσε να κατεβάσει τανκς και να ξεκινήσει εμφύλιο διότι το επόμενο δευτερόλεπτο το Αζερμπαϊτζάν θα επιτίθετο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ το οποίο ίσως και να έπεφτε χωρίς την στρατιωτική ενίσχυση της Αρμενίας.
Το γεγονός όμως παραμένει πως ακόμη και η αστυνομία ήταν από χλιαρή έως αδιάφορη στο να ταχθεί υπέρ του πρώην πλέον πρωθυπουργού. Κατάλαβαν προφανώς ότι ένας διχασμός δεν οδηγεί πουθενά.
Βλέπουμε άρα ότι ένας εν πολλοίς ταλαιπωρημένος λαός δεν έβγαλε κανένα ένστικτο ανθρωποφαγίας και διχασμού. Με μια φωνή βροντοφώναξαν στον Σαρκισιάν και αυτός μάζεψε τις βαλίτσες του.
Στην Ελλάδα της πρώτης Δημοκρατίας της Ιστορίας, άραγε, ποιές θα ήταν οι επιλογές μας σε μια παρόμοια κατάσταση; Θα είχε άραγε καεί η μισή Αθήνα; Θα βάθαινε το μίσος μεταξύ Δεξιών και Αριστερών; Θα επικαλούντο οι μεν το Βίτσι και το Γράμμο και οι δε το Μελιγαλά; Θα έβγαιναν διάφοροι που αφορμή ζητούν να τα βάλουν με την αστυνομία, με τον καπιταλισμό, με το "σύστημα";
Ο Έλληνας ακόμη διχασμένος παραμένει, ακόμα και στα πιο ασήμαντα ζητήματα. Για αυτό και είναι δύσκολο να χαραχθεί ενιαία εξωτερική και εσωτερική πολιτική. Βλέπουμε πως σε κεφαλαιώδη θέματα όπως το Γιουγκοσλαβικό, τα κόμματα στην Ελλάδα παίζουν μικροπαιχνίδια κομματικού σκακιού.
Ο Κ. Μητσοτάκης, ο οποίος μέχρι στιγμής δεν έχει δώσει στίγμα ηγέτη, προσπαθεί πως και πως να κάτσει στη γωνία για να φθαρεί ο Τσίπρας και να αναλάβει μετά αυτός άνετα, νομίζει, την εξουσία.
Τα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης δεν μπορούν να βγάλουν ξεκάθαρη κομματική γραμμή διότι σκέφτονται μόνο την επόμενη των εκλογών και δεν τους συμφέρει να αποκαλύψουν τα χαρτιά τους.
Το αποτέλεσμα θα είναι η επανάληψη του πολιτικού αλαλούμ στο κοντινό μέλλον όπου κανείς δεν θα συμφωνεί με κανέναν.
Αναρωτιέται κανείς, αν ο λαός άφηνε στην άκρη τα κομματικά και έβγαινε σαν μια φωνή να απαιτήσει πράγματα, τι θα γινόταν. Χωρίς φασαρίες, ουρλιαχτά και απειλές. Χωρίς σαμποτέρ για να βγάζουν το άχτι τους με την αστυνομία και η αστυνομία με αυτούς.
Πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα με μαζικές αλλά απόλυτα ειρηνικές διαδηλώσεις. Θα ήξερε ο κάθε ένας τι να πει στον πολιτικό και έτσι ο πολιτικός είτε θα ήταν αναγκασμένος να βρει λύση ή να παραιτείτο.
Ίσως οι Αρμένιοι σε αυτό τον τρόπο της συμμετοχικής δημοκρατίας να ξέρουν καλύτερα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου