του Μανόλη Μπουχαλάκη
Οι 760 τραυματίες των διαδηλώσεων για το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας της Καταλονίας από την Ισπανία, έφεραν στο φως τα γνωστά ηθικοκοινωνικά θεμέλια της Ευρώπης. Η ήπειρος μας αυτή έχει γίνει το θέατρο εκατοντάδων πολέμων και διαιρέσεων ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα αίτια δεν ήταν άλλα από την αδυναμία συμβίωσης και συμπόρευσης με λαούς άλλων εθνών, θρησκειών και εθίμων.
Άν και η σημερινή Ευρώπη καυχάται πως πλέον δεν διαιρείται σε Αντάντ και Κεντρικές Αυτοκρατορίες, πως δεν υπάρχουν Χίτλερ και Μουσολίνι, πως οι εθνοκαθάρσεις και οι γενοκτονίες έχουν περάσει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, εν τούτοις η μη ανεκτικότητα φαίνεται πως μένει στο βάθος της Ευρωπαϊκής "ψυχής".
Η ιστορία με την "αυτοδιάθεση" και τις ανεξαρτησίες είναι πολύ παλιά. Απολύτως ενδεικτικά να αναφέρουμε μόνο τη διάθεση των Σέρβων για απαλλαγή από την Αυστρο-Ουγγρική αυτοκρατορία και το τι επακολούθησε μετά τη δολοφονία του Αρχιδούκα Φερδινάνδου.
Μα και στις μέρες μας, όλοι θυμούνται τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας και τον αδυσώπητο εμφύλιο που ακολούθησε.
Να δούμε επίσης τον Αλβανικό αλυτρωτισμό σε Κόσοβο και Σκόπια. Τα Βαλκάνια παραμένουν μια επικίνδυνη πυριτιδαποθήκη. Βούλγαροι, Αλβανοί, Έλληνες, Σκοπιανοί, όλοι μπορούν να εμπλακούν σε μελλοντικές συγκρούσεις.
Πριν λίγα χρόνια ο Μιχαήλ Σαακασβίλι της Γεωργίας θεώρησε πως θα μπορούσε να υποτάξει τις επαρχίες της Αμπχαζίας και της Νοτίου Οσσετίας στις οποίες κυριαρχούσε το Ρωσικό στοιχείο. Αντ' αυτού, οι δυο αυτές επαρχίες αποσχίστηκαν με πόλεμο που υποστηρίχθηκε από τους Ρώσους.
Η λεγόμενη λωρίδα της Υπερδνειστερίας μέσα στο έδαφος της Μολδαβίας κυριαρχείται από Ρώσους μετά από πολεμική σύγκρουση το 1992 και πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές πιστεύουν πως από αυτό το θύλακα μπορούν κάλλιστα να εφορμήσουν Ρωσικές στρατιές σε περίπτωση πολέμου με το ΝΑΤΟ.
Κάποιες άλλες χώρες όπως η πρώην Τσεχοσλοβακία διαλύθηκαν σε μικρότερα κράτη με ειρηνικό τρόπο. Άλλες χώρες πάλι, όπως το Βέλγιο, έχουν επιλέξει οι εθνοτικές τους ομάδες να συμβιώνουν ειρηνικά.
Στη Μ.Βρετανία επίσης και παρ'όλες τις κατά καιρούς περιπτώσεις εθνικισμών, οι Σκωτσέζοι έχουν επιλέξει να μην αποσχιστούν από το Ηνωμένο Βασίλειο ενώ απολαμβάνουν εκτεταμένη αυτονομία.
Στην Ιταλία το κόμμα της Λίγκας του Βορρά έχει εκφραστεί υπέρ της ανεξαρτησίας της βόρειας Ιταλίας από το φτωχότερο νότο.
Αυτά τα περίεργα συμβαίνουν συνήθως σε Αφρικανικές χώρες όπου οι διάφορες φατρίες και φυλές θεωρούν η κάθε μια πως είναι ανώτερη της άλλης.
Στην Ασία πλέον αποσχιστικά κινήματα δεν υπάρχουν. Στη Μέση Ανατολή μόνο οι Κούρδοι ζητούν την αυτονομία τους αλλά αυτοί δεν είχαν ως τώρα δικό τους κράτος όντες διασκορπισμένοι μεταξύ Τουρκίας, Συρίας, Ιράκ και Ιράν.
Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, οι ΗΠΑ αυτό τον καιρό έχουν μια έξαρση του φυλετικού διαχωρισμού η οποία αν και σιγοβράζει ως κρίση εδώ και δεκαετίες, τώρα οδηγείται σε νέες ατραπούς δια των πολιτικών του προέδρου Τραμπ. Χιλιάδες αλλοδαποί απελαύνονται πολλές φορές άνευ λόγου κι αφορμής. Σε πολλές πολιτείες, δε, οι διακρίσεις ανάμεσα σε μαύρους και λευκούς παραμένουν ισχυρές.
Όλα αυτά μας δείχνουν πως η Καταλονία δεν είναι ούτε η μόνη ιστορική περίπτωση, ούτε πρόκειται να είναι και η τελευταία.
Η συγκεκριμένη Ισπανική περιφέρεια έχει 7.5 εκατομμύρια κατοίκους, δική της γλώσσα που όμως ομιλείται λιγότερο από ότι τα Ισπανικά, δικό της κοινοβούλιο και τοπική κυβέρνηση (Generalitat de Catalunya) η οποία κατέχει σημαντικές αρμοδιότητες σε 33 τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, οι μεταφορές και η πολεοδομία.
Η Καταλονία έχει 7 αεροδρόμια, 3 λιμάνια, 7 δικά της τηλεοπτικά κανάλια ενώ η πρωτεύουσα Βαρκελώνη διαθέτει 267 εκδοτικούς οίκους. Το ετήσιο κατά κεφαλήν εγχώριο προϊόν της είναι 33 χιλιάδες δολάρια ενώ στην Ισπανία είναι 38 χιλιάδες.
Όλα αυτά τα στοιχεία δείχνουν πως η Καταλονία διατηρεί ήδη σημαντική αυτονομία, ενώ δεν είναι πλουσιότερη από άλλες περιοχές της Ισπανίας όπως κατά καιρούς έχει υποστηριχθεί. Ο πολιτισμός, το γλωσσικό της ιδίωμα και τα έθιμα της φαίνονται σεβαστά μέσα στο Ισπανικό κράτος.
Ποιά άρα η αιτία της αναταραχής για ανεξαρτησία;
Πέρα από κάποιους ιστορικούς λόγους που είχαν να κάνουν με την αντιμετώπιση της περιοχής από τα Ισπανικά βασίλεια, ο λόγος λέγεται πως είναι πρωτίστως οικονομικός.
Οι Καταλανοί θεωρούν πως φορολογούνται υπέρμετρα σε σχέση με αυτά που προσφέρουν στην Ισπανική κυβέρνηση και πως δεν έχουν τις υποδομές που απαιτούνται αναφορικά με τη δημοφιλία της επαρχίας τους ως τουριστικού προορισμού.
Ακόμη όμως κι αν αυτό ισχύει, δεν υπάρχει άραγε περιθώριο διαπραγματεύσεων με την Ισπανία;
Κάθε φορά που η Σκωτία απειλούσε με απόσχιση, η Αγγλία έδινε και κάτι παραπάνω στο θέμα της αυτονομίας.
Είναι άραγε αυτή μια όμοια τακτική ή πράγματι υπάρχει πρόβλημα;
Όπως τονίζουμε στο άρθρο, ενδεχομένως να υπάρχει πρόβλημα. Κι αυτό δεν είναι άλλο από τη μη διάθεση για συμβίωση και συμπόρευση με άλλους ανθρώπους.
Σε άλλες χώρες τα εμπόδια για συμβίωση είναι θρησκευτικά, γλωσσικά και φυλετικά. Επίσης πολλές φορές υφίσταται διωγμός και καταπίεση από αλλογενείς ηγέτες.
Στην προκειμένη περίπτωση όμως δεν φαίνεται κάτι τέτοιο να συμβαίνει. Η Καταλονία απολαμβάνει σημαντική αυτονομία. Η Ισπανία έχει ειρήνη, είναι στην Ε.Ε., δεν έχει κανένα εξωτερικό εχθρό (ας μη θεωρήσουμε το Γιβραλτάρ θέμα), έχει πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και η Βαρκελώνη με τους Καταλανούς αποτελούν μεγάλο "συν" για τη χώρα.
Για αυτό το όλο θέμα με τα δημοψηφίσματα και την καταστολή από τον πρωθυπουργό Ραχόϊ δεν είναι εύκολο να ερμηνευτούν, εκτός κι αν οδηγηθούμε στο συμπέρασμα πως το σύνδρομο της ανεξαρτησίας έπληξε τους Καταλανούς μόνο και μόνο επειδή πληρώνουν φόρους στη Μαδρίτη.
Ίσως όμως τα αίτια να είναι βαθύτερα και να έχουν να κάνουν με μια δυσανεξία στην ανοχή του αλλου.
Αυτά τα έχουμε ξαναδεί και εμπεδώσει ήδη μέσα από 2 παγκόσμιους πολέμους. H μη ανοχή δεν είναι πάντα για καλό.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου