Χρέος και αυταπάτες

του Μανόλη Μπουχαλάκη

Μετά από κάμποσα χρόνια Μνημονίων, ο πολίτης που ενδιαφέρεται για το μέλλον και τις εξελίξεις σχετικά με την οικονομική κρίση μπορεί να βρίσκει το τι θα συμβεί απλά ακούγοντας το Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε. Είναι γνωστό πως αυτός κάνει κουμάντο (σε συνεννόηση με την Άνγκελα) και πως ουδείς μπορεί να του πάει κόντρα. Μέχρι στιγμής ό,τι έχει πει γίνεται και ό,τι έχει εξαγγείλει πραγματοποιείται. 

Θυμόμαστε το Σόϊμπλε να ακούει σκεπτικός το Βαρουφάκη να πετάει τις ατάκες του για το "ηθικό δίκαιο" της Ελλάδας και για την κακιά Τρόϊκα. Ο Γερμανός δεν αντέταξε επιχειρήματα, ούτε υποδύθηκε το ρόλο του κακού ή του παιδονόμου. Απλά, συνεβουλεύθη με τη Μέρκελ και αποφάσισαν να δώσουν ένα μάθημα στην κυβέρνηση Τσίπρα.

Εκ των πραγμάτων το μάθημα ήταν σκληρότατο. Το δημοψήφισμα και οι έλεγχοι κεφαλαίου γύρισαν μπούμερανγκ για την Ελλάδα και το τρίτο Μνημόνιο επεβλήθη αναγκαστικά. Η άλλοτε επαναστατική ρητορική του Τσίπρα μετετράπη σε πλήρη υποταγή. Σύμμαχοι δεν βρέθηκαν και τα καλά λόγια της Γαλλίας ή ακόμη και των ΗΠΑ υπήρξαν μόνο για το θεαθήναι. Στο παρασκήνιο όλοι εράπιζαν την Ελλάδα για την ανυπακοή της και εν τέλει για την αδυναμία της να εκπληρώσει τα συμφωνηθέντα.

Ο Αλέξης Τσίπρας έφτασε περίπου στο ίδιο σημείο που είχε φτάσει πριν λίγο καιρό ο Αντώνης Σαμαράς. Δηλαδή έχει υλοποιήσει κάποια από τα συμφωνηθέντα, ο κόσμος πάλι έχει αρχίσει να απελπίζεται και να τον καταβαραθρώνει δημοσκοπικά και μη έχοντας άλλη διέξοδο προσπαθεί να μετακυλίσει την ευθύνη της λύσης στους δανειστές και συγκεκριμένα στη Γερμανία. Θέλει άμεσα ελάφρυνση του χρέους για να επιβιώσει πολιτικά και για να έχει κάτι να δώσει στους ψηφοφόρους του. Άλλωστε η ελάφρυνση χρέους θα βοηθήσει και τις επενδύσεις και την οικονομία γενικά. 

Όμως, η Γερμανία δεν πρόκειται να συναινέσει σε ελάφρυνση χρέους, τουλάχιστον μέχρι το 2018. Οι επερχόμενες Γερμανικές εκλογές, η αποχώρηση της Μ.Βρετανίας από την Ε.Ε, η μεταναστευτική κρίση και η αναμονή των εκλογών στις ΗΠΑ, των οποίων ο/η νέος/α πρόεδρος μπορεί να προκαλέσει μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια πολιτικο-οικονομική σκακιέρα, καθιστούν αδύνατη την εξεύρεση λύσης για το Ελληνικό χρέος.

Επιπλέον, το μήνυμα του Σόϊμπλε όπως αποτυπώνεται από τις συνομιλίες που βγήκαν στην επιφάνεια μέσω του βιβλίου για το Φ.Ολάντ, είναι πως οι Έλληνες δεν μαθαίνουν αλλιώς παρά μόνο με μνημόνια και συνεχείς ελέγχους. Με απλά λόγια, όσο υπάρχει η γκιλοτίνα της αποπομπής από την Ευρωζώνη, τόσο η Ελλάδα θα πειθαρχεί και θα είναι "καλό παιδί". Όσο η Ελληνική κυβέρνηση εκβιάζεται με παύση χρηματοδότησης, τόσο ευκολότερα θα συναινεί σε αντιλαϊκά και δυσβάσταχτα μέτρα. 

Ο στόχος των ανωτέρω είναι διττός. Αφ'ενός εξασφαλίζεται η συνεργασία της Ελλάδας έστω και με το πιστόλι στον κρόταφο και αφ'ετέρου οι δανειστές εξασφαλίζουν πως κατά το δυνατόν δεν θα χάσουν τα λεφτά τους. 

Εφόσον εξασφαλίζονται αυτά, ουδένα λόγο έχουν να δώσουν "ελαφρύνσεις" στον οποιονδήποτε Τσίπρα. Αυτό ο πρωθυπουργός δεν το έχει σκεφτεί ή δεν θέλει να το σκεφτεί. Αδυνατεί να πιστέψει πως είναι πιόνι αναλώσιμο και πως για τη Γερμανία η Ελλάδα είναι μια liability, μια ζημιογόνος περίπτωση που καλύτερα θα ήταν να την έδιωχναν από το Ευρώ. Άλλωστε επανειλημμένα ο Σόϊμπλε και οι δορυφόροι του έχουν πει πως με χαρά θα έδιναν κούρεμα χρέους αλλά με την προϋπόθεση η Ελλάδα να τους άδειαζε τη γωνιά το επόμενο δευτερόλεπτο.

Αφού λοιπόν έτσι μας βλέπουν, σαν παρείσακτους, ας μην απορήσουμε όταν σε λίγο καιρό ο Τσίπρας καταρρεύσει. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο να του κάνουν χάρες όπως και δεν έκαναν στο Σαμαρά και μάλιστα υπό το καθεστώς πολύ καλύτερων προϋποθέσεων. Είναι απόλυτα λογικό να σκεφτούμε πως αφού εξαφάνισαν το Σαμαρά, θα πράξουν το ίδιο και με τον Τσίπρα. Διαφαίνεται πως δεν τους ενδιαφέρει η εφαρμογή "μεταρρυθμίσεων" αλλά η σταδιακή κοινωνική ασφυξία που θα αναγκάσει την Ελλάδα να κουνήσει το μαντήλι της εξόδου. 

Πως άραγε κάποια κυβέρνηση θα συνεχίσει να ζει μονίμως υπό επιτροπεία; Πόσα Μνημόνια υπάρχουν στο συρτάρι ακόμη; Κανείς δεν ξέρει. Το βέβαιο είναι πως οποιοσδήποτε κυβερνά τώρα και εις το εξής θα πρέπει να ξεχάσει τις γενναιοδωρίες εκ μέρους της Γερμανίας. Είτε θα αναγκαστεί να ζει καθημερινά με τους "θεσμούς" και την επιτροπεία, είτε θα κάνει το βήμα της εξόδου.

Ακόμη, τέλος, κι αν το 2018 γίνει ελάφρυνση χρέους, αυτή δεν θα συνοδεύεται από μια δωροεπιταγή για ψώνια αλλά με άλλους, επαχθείς ξανά, όρους. Δεν αποκλείεται οι όροι του Σόϊμπλε ή του νέου καγκελαρίου να οδηγήσουν στο ίδιο δίλημμα, δηλαδή κοινωνική εξέγερση ή δραχμή. 

Άν συμβεί αυτό, ο τότε πρωθυπουργός μπορεί κάλλιστα να μπει στον πειρασμό να ζητήσει γενναίο κούρεμα χρέους και την επόμενη μέρα να τυπώσει δραχμές στη Ρωσία ή στην Ινδονησία, ανάλογα με την προσφορά του πιεστηρίου.