του Μανόλη Μπουχαλάκη
Στις ΗΠΑ, χώρα κατ' εξοχήν ανεπτυγμένη τεχνολογικά, έχει δημιουργηθεί μια ιδιόρρυθμη οικονομική "φούσκα" που δεν έχει αυτή τη φορά να κάνει με δάνεια subprime που προκάλεσαν την κρίση του 2007. Τούτη τη φορά έχουμε να κάνουμε με τα λεγόμενα σπουδαστικά δάνεια.
Το ποσό που οφείλεται αγγίζει το 1.2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Για να γίνει πιο κατανοητό, το ποσό αυτό είναι 4 φορές το Ελληνικό χρέος για το οποίο "πνιγόμαστε" και κόβουμε πενταροδεκάρες από δω κι απο κει για να μας κάνουν οι Ευρωπαίοι κανένα σκόντο.
Ο μέσος απόφοιτος των Αμερικανικών Πανεπιστημίων/Κολεγίων οφείλει περίπου 25.000 δολάρια με το που θα πάρει το πτυχίο του ενώ ένα 10% των σπουδαστών έχει χρέος που ξεπερνά τα 54.000 δολάρια με το πέρας των σπουδών τους. Οι δε χρεώστες υπολογίζονται σε περίπου 37 εκατομμύρια.
Στη Μεγάλη Βρετανία, τα δίδακτρα ενός μέσου Πανεπιστημίου ανέρχονται σε περίπου 8-9.000 ευρώ ανα έτος. Άν ο σπουδαστής πάρει φοιτητικό δάνειο, όπως κάνουν πολλοί, στο τέλος των σπουδών για το βασικό πτυχίο θα οφείλει 27.000 ευρώ εκτός τους τόκους, τα βιβλία, τα μεταφορικά, τη διαμονή, τη διατροφή.
Άν αναλογιστούμε πως στην αγορά εργασίας υπάρχει απόλυτο χάος και ουκ ολίγοι εργοδότες απαιτούν μεταπτυχιακούς τίτλους, καταλαβαίνει κανείς πόσο εύκολα ένα φοιτητικό χρέος μπορεί να εκτοξευθεί στις 50-60.000 ευρώ.
Μύριες συζητήσεις γίνονται στις δυο αυτές χώρες και ειδικά στην Αγγλία για το πόσο αντίκρυσμα τελικά έχουν τόσες σπουδές και τόσος κόπος. Και αν μιλάμε για απαιτητικά επαγγέλματα (γιατροί, μηχανικοί, κλπ) τότε η εξειδίκευση είναι προσόν. Συχνά όμως οι θέσεις δεν επαρκούν για πολλά επαγγέλματα και οι κάτοχοι ακόμη και μεταπτυχιακών βρίσκονται να κάνουν άσχετες δουλειές ενώ πολλοί υπο-αμείβονται και ταλαιπωρούνται σε θέσεις που απαιτούν το πολύ στοιχειώδη εκπαίδευση.
Στην Ελλάδα υπάρχει υπερπληθώρα αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που ετεροαπασχολούνται ή που αδυνατούν να κάνουν αυτό για το οποίο σπούδασαν για πολλά χρόνια, φτάνοντας στο σημείο να ξεχάσουν σχεδόν τα πάντα από όσα έμαθαν. Το δημόσιο πλέον δεν έχει την παλιά του αίγλη ενώ ο ιδιωτικός τομέας είναι χειρότερος ζούγκλας και η εκμετάλλευση δεν γνωρίζει όρια.
Βλέπουμε σύμφωνα με τα παραπάνω πως στις ΗΠΑ και το Ην. Βασίλειο, δημιουργούνται βαριά χρέη στους σπουδαστές που με τον καιρό καταντούν δυσβάσταχτα λόγω των τόκων. Εξ'άλλου, οι θέσεις φαίνονται να είναι σε αναντιστοιχία με την προσφορά και έτσι πολύς κόσμος αν και εφοδιασμένος με καλά πτυχία καταλήγει σε άσχετες και εν πολλοίς εξευτελιστικές δουλειές.
Στην Ελλάδα, πέρα από μια μερίδα σπουδαστών που δεν αποκτούν χρέος λόγω καλής οικονομικής επιφάνειας των γονέων, οι απόφοιτοι συχνά αδυνατούν να βρουν δουλειά με βάση το πτυχίο τους, ακόμη κι αν το φοιτητικό τους χρέος δεν είναι πολύ υψηλό. Έτσι, αρκετοί διαλέγουν μεταπτυχιακές σπουδές που είναι ακριβές και ουδεμία εγγύηση προσφέρουν για γρήγορη αποκατάσταση.
Συμπεραίνει κανείς πως η μαζικότητα της επένδυσης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει σε σημαντικό σημείο αποτύχει παταγωδώς. Τα ογκώδη χρέη και η αδυναμία απασχόλησης καθιστούν ανενεργούς εκατομμύρια σπουδαστές ενώ σε κάποιες θέσεις πολλοί αναγκάζονται να κάνουν μεταπτυχιακά χωρίς να απαιτείται τόσο μεγάλη εξειδίκευση στον τομέα τους, προσπαθώντας να προηγηθούν στον ανταγωνισμό. Σύντομα όμως, απογοητεύονται διότι σε αρκετές περιπτώσεις οι θέσεις είναι λιγοστές και η προσγείωση σε επαγγέλματα της στιγμής γεμίζει τον πτυχιούχο με αισθήματα ενοχής και αποτυχίας.
Οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων κρατών πρακτικά υπονόμευσαν πολλές γενιές με την ψευδαίσθηση πως σπουδάζοντας κανείς πολύ, ανεβαίνει κοινωνικά και καταξιώνεται. Αυτό ισχύει σε εξαιρετικά μικρό ποσοστό και πολλές φορές είναι αποτέλεσμα συμπτώσεων, γνωριμιών, εξυπηρετήσεων, κλπ. Η μεγάλη πλειοψηφία των μεσαίων τάξεων δεν μπορεί να ξεφύγει από το φάσμα της αδικίας του ιδιωτικού τομέα και του αδηφάγου ανταγωνισμού.
Άρα, κοινωνικός αυτοματισμός δεν υπάρχει με την απόκτηση ενός τίτλου. Η αυταπάτη αυτή πρέπει να καταστεί φανερή.
Μια μεταστροφή σε επαγγελματικούς/τεχνικούς τίτλους και μια εκ βάθρων ανατροπή του συστήματος επαγγελματικού προσανατολισμού, ίσως δώσει καλά αποτελέσματα με λιγότερα χρέη και περισσότερους ειδικευμένους ανθρώπους που θα αγαπούν αυτό που κάνουν και στο οποίο θα αριστεύουν.
Όμως, το παραπάνω δεν προβλέπεται να συμβεί λόγω της πλύσης εγκεφάλου με τον υπέρμετρο καταναλωτισμό, τους τηλε-αστέρες και το λάϊφ στάϊλ που κάνει εκατομμύρια κόσμο να πιστεύει σε "Αμερικάνικα Όνειρα" και σε άδειες υποσχέσεις ευμάρειας.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου