Αριστερές ψευδαισθήσεις

του Μανόλη Μπουχαλάκη

Εδώ και δυόμισι δεκαετίες. η Ευρώπη δεν είναι διαιρεμένη σε οπαδούς του Κομμουνισμού και του καπιταλισμού. Δεν υπάρχει ΕΟΚ και ΚΟΜΕΚΟΝ και δυτικό-ανατολικό μπλοκ. Η Ευρώπη έχει μετεξελιχθεί σε μια ήπειρο που κυριαρχούν οι τράπεζες, η ελεύθερη αγορά και τα σύμφωνα σταθερότητας.

Στην Ε.Ε., το πρόσφατο παράδειγμα υποδειγματικής τιμωρίας της Ελλάδας διέλυσε τις όποιες ψευδαισθήσεις υπήρχαν περί αριστερού Ευρωπαϊκού ρεύματος που μετά την Ελλάδα θα σάρωνε την Ισπανία και άλλες χώρες. Πρόσφατα, η άνοδος αριστερής κυβέρνησης στην Πορτογαλία εθεωρήθη από μερικούς στο ΣΥΡΙΖΑ ως νέος άνεμος επικράτησης της Αριστεράς. 

Όμως, αν κανείς δει τη δημοσκοπική καθίζηση των Podemos στην Ισπανία, θα διαπιστώσει πως δεν διαφαίνεται μαζική στροφή στα αριστερά αλλά μάλλον κόπωση των ψηφοφόρων από τα μέτρα που τους επιβάλλουν οι δεξιές κυβερνήσεις.. Επιπλέον, οι κατ'εξοχήν δεξιές κυβερνήσεις της Ευρώπης ζουν και βασιλεύουν εκεί που δεν υπάρχει άμεσο οικονομικό πρόβλημα.

Αυτές οι κυβερνήσεις δεν θα αφήσουν τους οικονομικά αδύνατους να εμποτιστούν με αριστερή συνθηματολογία. Ξέρουν πως πίσω από τα σλόγκαν οι αριστεροί ηγέτες αναζητούν κυρίως κούρεμα χρέους και αναβολή εφαρμογής των σκληρών μέτρων που απαιτούνται. Για αυτό και δεν πρόκειται να ενδώσουν σε εύκολα λόγια.

Το θέμα όμως είναι και πρακτικό. Άν η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία ευεργετηθούν χωρίς μέτρα, σειρά θα έχει η Ιταλία και γιατί όχι η Γαλλία. Αυτό θα σήμαινε το τέλος της Ευρωζώνης. Ενδέχεται αυτό βέβαια να ήταν και καλό σε τελική ανάλυση αλλά δεν είναι το θέμα μας.

Υπάρχει σίγουρα μια μέση οδός που μπορεί να εκφράζεται από κοινού στις οικονομικά ασθενείς χώρες. Κυβερνήσεις συνασπισμού μπορούν να διεκδικήσουν περισσότερα από ότι μόνο του ένα δεξιό ή αριστερό κόμμα. Μια εθνική προσπάθεια μπορεί να στείλει το μήνυμα στις πιο πλούσιες και αδιάφορες χώρες πως μόνο με φόρους και λιτότητα το μόνο αποτέλεσμα που θα υπάρξει είναι κοινωνική αποσταθεροποίηση και ταξικό απαρτχάϊντ.

Αυτό το ισχυρό μήνυμα όμως δεν μπορεί να είναι βερμπαλιστικό πυροτέχνημα, ούτε πατέντα αριστερών ή κεντρώων κομμάτων. Πρέπει να τονιστεί η ανάγκη συμπαράστασης κράτους σε κράτος αφού το Ευρώ δημιουργήθηκε για να αγκαλιάσει χώρες ισχυρές και αδύναμες. Προσέφερε μεν οικονομική σταθερότητα αφού αποφεύχθηκαν υποτιμήσεις αλλά παράλληλα έκανε τη ζωή ακριβότερη χωρίς φυσικά να εγγυηθεί ανάπτυξη παρά μόνο κατανάλωση.

Αυτό το δομικό σφάλμα του κοινού νομίσματος δεν διορθώνεται με μαθήματα φορολογικών επιδρομών και αφαίμαξης της μεσαίας τάξης (κυρίως).  Άν το μήνυμα περάσει από δύο, τρία, τέσσερα κράτη μαζί, οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες ή άλλοι δεξιοί στις πλούσιες χώρες δεν θα μπορέσουν να το αγνοήσουν.

Όμως, αν μείνει κανείς μόνο στη ρητορεία ενός και μόνο αριστερού κόμματος, θα αποτύχει παταγωδώς. Όχι μόνο επειδή στη σημερινή Ευρώπη η αριστερή ιδεολογία φαντάζει εκτός τόπου και χρόνου αλλά γιατί με συνθήματα και υποσχέσεις για αγώνες δεν λύνεται το πρόβλημα.

Σε μια Ευρώπη που το κάθε κράτος κοιτάζει μόνο την πάρτη του, κάθε κόμμα που προσπαθεί μόνο του να αλλάξει το ρου του ποταμού των εξελίξεων, μοιάζει καταδικασμένο. Αντίθετα, η συμμαχία όλων των υγιών πολιτικών δυνάμεων προς ένα κοινό σκοπό προσδίδει άλλη δυναμική και έχει σημαντικές πιθανότητες επιτυχίας.


Σχόλια