του Μανόλη Μπουχαλάκη
Με αφορμή τα συμβάντα στο ΠΑΣΟΚ στην επέτειο των 40 ετών από την ίδρυσή του, ο μέσος πολίτης θα μπορούσε να πει με ασφάλεια πως το κόμμα αυτό δεν έχει ακόμη συνειδητοποιήσει τις βαθύτερες αιτίες της παρακμής του.
Με τις αντεγκλήσεις και την πόλωση απεδείχθη πως το ΠΑΣΟΚ παραμένει ένα διχασμένο κόμμα χωρίς ταυτότητα και πυξίδα για το μέλλον. Κρίση ταυτότητας βέβαια παθαίνουν όλοι όσων οι επιλογές και πρακτικές έχουν αποδοκιμασθεί, ιδιαίτερα όταν από τα ψηλά πέφτεις απότομα στα χαμηλά. Και η οικονομική κρίση έπιασε στον ύπνο ένα ΠΑΣΟΚ που είχε επαναπαυθεί στον αυτόματο πιλότο μια παλαιάς και λανθασμένης πορείας του ως κόμμα εξουσίας.
Δυστυχώς, το βαρύ πολιτικό όνομα του Ανδρέα Παπανδρέου ο οποίος είχε επίσης κληρονομήσει το βαρύ όνομα του πατέρα του και το οποίο λειτουργούσε ως συνεκτικός ιστός στις πολυποίκιλες γνώμες και φιλοδοξίες των στελεχών του κινήματος από την ίδρυσή του, δεν είχε πλέον ουσιαστική δύναμη. Η παλαιά φρουρά των Παπανδρεϊκών δεν υπήρχε και η νέα φρουρά αδυνατούσε να αποτρέψει τη ροή των γεγονότων που ξετύλιξαν βίαια το μίτο της ενότητας.
Δυστυχώς, το βαρύ πολιτικό όνομα του Ανδρέα Παπανδρέου ο οποίος είχε επίσης κληρονομήσει το βαρύ όνομα του πατέρα του και το οποίο λειτουργούσε ως συνεκτικός ιστός στις πολυποίκιλες γνώμες και φιλοδοξίες των στελεχών του κινήματος από την ίδρυσή του, δεν είχε πλέον ουσιαστική δύναμη. Η παλαιά φρουρά των Παπανδρεϊκών δεν υπήρχε και η νέα φρουρά αδυνατούσε να αποτρέψει τη ροή των γεγονότων που ξετύλιξαν βίαια το μίτο της ενότητας.
Ας μην ξεχνάμε πως το ΠΑΣΟΚ (ας μη λάβουμε υπόψη το "επαναστατικό" ΠΑΚ) γεννήθηκε και ανδρώθηκε τη δεκαετία του '70, όταν η Δημοκρατία αναγεννιόταν από τις στάχτες της, οι ιδεολογίες είχαν μια κάποια πέραση και τα σλόγκαν "εθνική ανεξαρτησία - λαϊκή κυριαρχία" ακούγονταν ιδιαίτερα ελκυστικά στα αυτιά όσων είχαν απηυδήσει με τα Ιουλιανά, τις παρακρατικές ομάδες και βεβαίως με τη δικτατορία.
Η ικανότητα του Ανδρέα Παπανδρέου να συναρπάζει τα πλήθη και η πειστική του ρητορεία, του έδωσαν θεαματικά εκλογικά ποσοστά το 1981. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Ο Ανδρέας επιβίωσε πολιτικά από το "βρώμικο 89" και ξανάγινε πρωθυπουργός το 1993. Μετά το θάνατό του ο Κ. Σημίτης επιδόθηκε σε μια προσπάθεια αλλαγής πλεύσης και οι εσωκομματικές διαφορές αμβλύνθηκαν λόγω των νικηφόρων εκλογικών αποτελεσμάτων.
Μετά την ανάδειξη του Γ. Παπανδρέου στην πρωθυπουργία το 2009, απεδείχθη πως η θεωρία του ώριμου φρούτου δεν αρκούσε για να κρατήσει το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Η παγκόσμια οικονομική κρίση για την οποία η εντόπια πολιτική τάξη θεωρούσε πως είμαστε "θωρακισμένοι", ανέδειξε τα τεράστια χρέη και τις αδυναμίες της οικονομίας και αντί να γίνει το κράτος πιο κοινωνικό, ουσιαστικά ισοπέδωσε τις μεσαίες και κατώτερες τάξεις με τις τρομερές φορολογικές πολιτικές και τις περικοπές δαπανών που ακολούθησαν μετά τη συμφωνία με τους δανειστές για να μην επέλθει χρεωκοπία.
Σήμερα, φτάνοντας στα 40 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, δεν έχει ακόμη υπάρξει αποδοχή των βαθύτερων αιτίων της εκλογικής απαξίωσής του. Αντί να ενσκήψουν οι ιθύνοντες του κόμματος στο τι έφταιξε, αναλώνονται σε πολωτικά σύνδρομα, συμπαρατασσόμενοι οι μεν με το Β. Βενιζέλο και οι δε με το Γ. Παπανδρέου.
Άν γίνει μια λεπτομερής αποτίμηση των πεπραγμένων, θα διαπιστώσουν πως το ΠΑΣΟΚ διολίσθησε προς την παροχολογία, το λαϊκισμό και την κατάληψη της εξουσίας για την εξουσία. Θα δουν πως η δύναμη του κόμματος ήταν μια πελατειακού τύπου βάση ψηφοφόρων που ήλπιζαν κάτι να αποκομίσουν αφού ψήφιζαν και στήριζαν το κίνημα. Θα ανακαλύψουν πως ελάχιστοι ασχολούντο με τα σοσιαλιστικά ιδεώδη ή τα σλόγκαν του Ανδρέα Παπανδρέου.
Κοινώς, θα αναγκαστούν να παραδεχτούν πως παρ' όλα τα έργα και τις παρεμβάσεις που έγιναν από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, η διαρκής παροχή υποσχέσεων και αμοιβών ήταν η ζωοποιός δύναμη που κρατούσε το κόμμα ζωντανό εκλογικά.
Αυτό ίσως τους φέρει στο κρίσιμο δίλημμα: Να τα γκρεμίσουμε όλα και ξανά από την αρχή με λιγότερες υποσχέσεις και πολλή δουλειά ή να φαγωθούμε για το ποιος είναι ο ρίψασπις και ο ανίκανος ηγέτης;
Δυστυχώς οι μέχρι τώρα επιλογές δείχνουν το δεύτερο. Το οποίο με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει στη διάσπαση ενός ήδη συρρικνωμένου κόμματος και σε πολιτικά μίση και πάθη της δεκαετίας του '60. Αυτό με τη σειρά του θα δυσχεράνει πολύ τις προσπάθειες για ήρεμη πολιτική ατμόσφαιρα που πρέπει να υπάρξει για να τελεσφορήσουν οι συνεργασίες που χρειάζονται προς όφελος της διαπραγματευτικής ικανότητας της Ελλάδας έναντι των δανειστών μας.
Φοβάμαι όμως πως οι προσωπικές φιλοδοξίες θα αποδειχτούν ανώτερες του γενικού, συλλογικού καλού. Και αυτό θα σημάνει την πλήρη αποτυχία του ΠΑΣΟΚ και το πέρασμά του στην ιστορία πλάϊ στην Ένωση Κέντρου και στο κόμμα των Φιλελευθέρων.
Σήμερα, φτάνοντας στα 40 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, δεν έχει ακόμη υπάρξει αποδοχή των βαθύτερων αιτίων της εκλογικής απαξίωσής του. Αντί να ενσκήψουν οι ιθύνοντες του κόμματος στο τι έφταιξε, αναλώνονται σε πολωτικά σύνδρομα, συμπαρατασσόμενοι οι μεν με το Β. Βενιζέλο και οι δε με το Γ. Παπανδρέου.
Άν γίνει μια λεπτομερής αποτίμηση των πεπραγμένων, θα διαπιστώσουν πως το ΠΑΣΟΚ διολίσθησε προς την παροχολογία, το λαϊκισμό και την κατάληψη της εξουσίας για την εξουσία. Θα δουν πως η δύναμη του κόμματος ήταν μια πελατειακού τύπου βάση ψηφοφόρων που ήλπιζαν κάτι να αποκομίσουν αφού ψήφιζαν και στήριζαν το κίνημα. Θα ανακαλύψουν πως ελάχιστοι ασχολούντο με τα σοσιαλιστικά ιδεώδη ή τα σλόγκαν του Ανδρέα Παπανδρέου.
Κοινώς, θα αναγκαστούν να παραδεχτούν πως παρ' όλα τα έργα και τις παρεμβάσεις που έγιναν από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, η διαρκής παροχή υποσχέσεων και αμοιβών ήταν η ζωοποιός δύναμη που κρατούσε το κόμμα ζωντανό εκλογικά.
Αυτό ίσως τους φέρει στο κρίσιμο δίλημμα: Να τα γκρεμίσουμε όλα και ξανά από την αρχή με λιγότερες υποσχέσεις και πολλή δουλειά ή να φαγωθούμε για το ποιος είναι ο ρίψασπις και ο ανίκανος ηγέτης;
Δυστυχώς οι μέχρι τώρα επιλογές δείχνουν το δεύτερο. Το οποίο με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει στη διάσπαση ενός ήδη συρρικνωμένου κόμματος και σε πολιτικά μίση και πάθη της δεκαετίας του '60. Αυτό με τη σειρά του θα δυσχεράνει πολύ τις προσπάθειες για ήρεμη πολιτική ατμόσφαιρα που πρέπει να υπάρξει για να τελεσφορήσουν οι συνεργασίες που χρειάζονται προς όφελος της διαπραγματευτικής ικανότητας της Ελλάδας έναντι των δανειστών μας.
Φοβάμαι όμως πως οι προσωπικές φιλοδοξίες θα αποδειχτούν ανώτερες του γενικού, συλλογικού καλού. Και αυτό θα σημάνει την πλήρη αποτυχία του ΠΑΣΟΚ και το πέρασμά του στην ιστορία πλάϊ στην Ένωση Κέντρου και στο κόμμα των Φιλελευθέρων.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου