Γυρίσαμε στη δεκαετία του '90! Αλλά οι τιμές;

του Μανόλη Μπουχαλάκη

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βιαίως ή ήπια, η Ελληνική κοινωνία υπέστη μια "διόρθωση" από τα τελευταία χρόνια της παράλογης σπατάλης και της "φούσκας" του καταναλωτισμού και του λαϊφ στάϊλ.  Σε επίπεδο κράτους, η σπατάλη και η κακοδιαχείρηση είχαν αγγίξει μνημειώδη επίπεδα και μια ωραία πρωϊα διαπιστώσαμε οτι δεν μπορούμε πια να δανειζόμαστε ως χώρα με τόσα ελλείμματα και "μαύρες τρύπες" στους προϋπολογισμούς.

Η άφιξη της Τρόϊκας σήμανε την απαρχή της γρήγορης κατεδάφισης ενός ολόκληρου τρόπου ζωής, ενός modus vivendi που ενίσχυε την αίσθηση οτι το κράτος μας χρωστά, ο τοπικός βουλευτής μας χρωστά, η αστυνομία και ο οικείος Δήμος μας χρωστά και γενικά όλοι μας χρωστούν και όποιος δεν το καταλάβαινε ήμασταν έτοιμοι να τον αρχίσουμε στα "γαλλικά". Μια ολόκληρη κοινωνική τάξη στην Ελλάδα ζούσε και ανέπνεε με αέρα κοσμοπολίτη, "φραγκάτου", "σκαφάτου", "λιμουζινάτου" και ζεν πρεμιέ κι ας ήταν τα περισσότερα από αυτά τα "λούσα" με δανεικά λεφτά και εορτοδάνεια.

Το απότομο "ξύπνημα" από αυτό το απατηλό όνειρο απεδείχθη οδυνηρό για τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων. Τώρα όχι μόνο διαπιστώσαμε οτι δεν μπορούμε να ζούμε με ξένα λεφτά αλλά είδαμε με έκσταση το κράτος να κατεδαφίζει το κοινωνικό του πρόσωπο, να κόβει μισθούς, επιδόματα, να επιβάλλει φόρους σε ότι κινείται και αναπνέει και να παρακαλάει να μην "ξινίσουν" τα μούτρα τους οι δυνάστες της Τρόϊκας ζητώντας νέες περικοπές ή φόρους. Εν ολίγοις, η χώρα τέθηκε υπό επιτροπεία και επιτήρηση και όποιος το αρνείται σκόπιμα παραπλανεί τον εαυτό του.

Μέσα στην κρίση είδαμε κάποιες ηλιαχτίδες αλληλεγγύης και ανθρωπιάς με καμπάνιες για να αγοραστούν τρόφιμα ή φάρμακα σε συνανθρώπους μας που τα έχουν ανάγκη. Αρκετές επιχειρήσεις εφάρμοσαν φιλικότερες προς τους πελάτες τους εμπορικές πολιτικές με συγκράτηση ή και μείωση τιμών. 

Κάνοντας όμως κάποιος μια βόλτα στην αγορά θα διαπιστώσει οτι σε πολλά ακόμα σημεία οι τιμές δεν έχουν πέσει. Οι μισθοί κατά γενική ομολογία βρίσκονται πλέον στα επίπεδα της δεκαετίας του '90. Τα ενοίκια όμως παραμένουν αδικαιολόγητα ακριβά. Το ίδιο και η εστίαση, η ένδυση και η υπόδηση. Πέραν των ειδικών κατηγοριών σπιτιών, ρούχων, παπουτσιών και γκουρμέ εστιατορίων που θεωρούνται πολυτελείας, οι τιμές πραγματικά δεν φαίνονται να πέφτουν. 

Επανειλημμένα έχω τονίσει οτι η κοινωνική αναλγησία οδηγεί σε περισσότερη πόλωση και διχασμό. Βεβαίως, κανείς δεν περιμένει κάποιον που νοίκαζε ένα σπίτι προς 400 ευρώ να ρίξει το ενοίκιο στα 200. Μπορεί όμως κάλλιστα στα 300 ιδιαίτερα τώρα που το χρήμα γενικώς γίνεται πιο δυσεύρετο. Παρομοίως μπορεί ένας ηλεκτρολόγος να μη ζητήσει 50 ευρώ με το που θα σου πει "καλημέρα" , δηλαδή για μια εργασία των 10 λεπτών. Άν ένας ηλεκτρολόγος θέλει να χτίσει σπίτι σε ένα χρόνο, δε χάλασε κι ο κόσμος να το χτίσει σε 5 χρόνια.

Αντιστρόφως, δεν θα πρέπει ορισμένοι να πιέζουν για παράλογες μειώσεις σε αγαθά και υπηρεσίες. Προφανώς ο υδραυλικός δεν μπορεί να κοστολογήσει μια εργασία που πριν χρέωνε με 40 ευρώ, προς 10. Ούτε μπορεί κανείς να έχει απαίτηση να πληρώνει ενοίκιο 200 ευρώ σε ένα τριάρι με τζάκι και τζακούζι.

Οι τράπεζες, δε,  θα πρέπει να λησμονήσουν τα παρανοϊκά επιτόκια των δανείων τους εφόσον πια δεν εκδίδουν πιστωτικές κάρτες με τις οποίες παγίδευσαν στην καταναλωτική μανία χιλιάδες Έλληνες. Πρέπει τάχιστα να προχωρήσουν στη ρύθμιση των δανείων με τους πελάτες τους με επιμήκυνση και μειωμένο επιτόκιο και αν χρειαστεί πολύμηνη περίοδο χάριτος.

Με εκπτώσεις, συννενόηση, κατανόηση και ανθρωπιά, όλοι μπορούν να έχουν οικονομικό όφελος που θα τους επιτρέψει να ανταπεξέλθουν στην κρίση χωρίς να απελπιστούν. 

Όσο συντομότερα κατανοήσουμε οτι η Ελλάδα βρέθηκε δυο δεκαετίες πίσω όσον αφορά τον παραγόμενο πλούτο και την καταναλωτική της ισχύ, τόσο γρηγορότερα μπορούμε να βρούμε λύσεις που εξυπηρετούν (σχεδόν) τους πάντες έτσι ώστε σύντομα να αρχίσουμε να ανακάμπτουμε ως χώρα και να αποδεικνύουμε οτι έχουμε το αίσθημα της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς.

Μετά, μπορούμε να κάνουμε και το λογαριασμό για την αποτυχία της πολιτικής τάξης της Ελλάδας να προβλέψει την έκταση της κρίσης και να ξεφορτωθεί γρήγορα τους γραφειοκράτες της Τρόϊκας. Πρώτα όμως προέχει η ανάγκη να καταλάβουμε οτι πρέπει έστω και για λίγο καιρό να διαβιούμε με λιγότερα χρήματα, λιγότερες σπατάλες και σοφότερες επιλογές τοποθέτησης των χρημάτων μας.