του Μανόλη Μπουχαλάκη
Προχτές είχα την ευκαιρία να παρευρεθώ στην έκθεση βιβλίου που κάνουν οι βιβλιοπώλες του Ηρακλείου έξω από το Δημαρχείο. Η έκθεση ήταν αφιερωμένη αποκλειστικά στους Κρήτες συγγραφείς και είχε πολλούς τίτλους λογοτεχνίας, ιστορίας, βιογραφιών, αφιερωμάτων, κλπ.
Εκ πρώτης όψεως φαινόταν σαν μια αξιέπαινη προσπάθεια των βιβλιοπωλών. Για αυτό και θέλησα να εκδηλώσω ενδιαφέρον επισκεπτόμενός την. Στους πάγκους βρήκα αρκετά βιβλία 20ετίας και βάλε (και καινούργια βέβαια), κιτρινισμένα και ταλαιπωρημένα από τα χρόνια που είχαν μείνει στοκ στις αποθήκες των βιβλιοπωλείων. Ανοίγοντας ένα από αυτά, όχι εκατοντάδων σελίδων, μα ούτε και σπάνιο ως έκδοση, είδα στην πρώτη σελίδα με μολυβάκι την τιμή: 20 ευρώ και κάτι. Λέω, μπα, με γελούν τα μάτια μου.
Πήγα σε άλλο εκθέτη, άνοιξα ένα άλλο βιβλίο, παρεμφερούς όγκου και χρονολογίας, ίδια περίπου τιμή. Πήγα σε ένα τρίτο, το ίδιο. Δεν σας κρύβω πως ένιωσα μια μικρή οργή. Δεν είμαι σίγουρος αν το όλο εγχείρημα ήταν μια προσφορά πολιτισμού για να γνωρίσουν οι νεότεροι την Κρήτη καλύτερα ή μια ευκαιρία να ξεφορτωθούν ορισμένοι βιβλιοπώλες "αραχνιασμένα" βιβλία σε τιμές....σπάνιας αντίκας.
Με τούτα και με τ' άλλα, άρχισαν να με "δέρνουν" πάλι τα "φιλοσοφικά" μου. Σκέφτηκα οτι κρίση, ξε-κρίση, είναι από δύσκολο εως αδύνατο για τη φυλή μας να σκεφτεί με σωφροσύνη όσον αφορά τις τιμές αγαθών και υπηρεσιών. Οτι ενδεχομένως είναι στο αίμα μας η λαχτάρα για εύκολο και γρήγορο κέρδος. Μόνο που ορισμένες φορές ξεχνάμε οτι "ελεύθερη αγορά" δε σημαίνει μόνο "πουλάω όσο θέλω" αλλά επίσης, και κυριότερα, "αγοράζω αν με συμφέρει".
Ουδείς σαφώς έχει κάτι με τους βιβλιοπώλες, οι οποίοι επιτελούν κάτι από λειτούργημα με το να διαχειρίζονται την έντυπη γνώση και τα έργα της διάνοιας. Και σαφώς όλοι μας έχουμε αναμνήσεις από τους καιρούς που αγοράζαμε λογοτεχνία, βγάζαμε φωτοτυπίες και προμηθευόμασταν τσάντες και σχολικά είδη. Ακόμη και σήμερα τα συνοικιακά βιβλιοπωλεία προηγούνται στις προτιμήσεις πολλών Ελλήνων από τα μεγάλα μαγαζιά που έχουν και σχολικά. Επίσης, δεν είναι οι βιβλιοπώλες που καθορίζουν πάντα τις τιμές ειδικά στα βιβλία, αλλά οι μεγάλες εταιρείες και οι μεσάζοντες.
Στην προκειμένη περίπτωση όμως, οι τιμές αρκετών εκ των βιβλίων της έκθεσης ήταν απλά εξωπραγματικές με βάση την παλαιότητα και την γενικά κακή τους κατάσταση με κιτρινισμένα από το χρόνο φύλλα και κακής ποιότητας εκτύπωση. Η όλη ιστορία μου θύμισε το γνωμικό που λένε στην Κρήτη, "να λεφτά, χασάπη, δος μου κόκκαλα". Ή, όπως περιέγραψα στον τίτλο, "να λεφτά, βιβλιοπώλη, δος μου σαβούρα".
Στον αντίποδα, στο πνεύμα της ελεύθερης πρόσβασης στη γνώση, υπάρχει η εκπληκτική δουλειά του Πανεπιστημίου Κρήτης, η "Ανέμη". Πρόκειται για μια πλούσια συλλογή βιβλιογραφικών πληροφοριών, ψηφιοποιημένων βιβλίων και άρθρων με έμφαση στο Νεοελληνικό πολιτισμό με 2.000.000 ψηφιοποιημένες σελίδες σπάνιων βιβλίων και νεότερων εκδόσεων, των οποίων οι συγγραφείς επέτρεψαν την ψηφιοποίηση και ελεύθερη διάθεση στο διαδίκτυο. Πολλά εξ αυτών των σπάνιων και μοναδικών συγγραμάτων προσφέρονται δωρεάν για "κατέβασμα". Συστήνεται ανεπιφύλακτα σε επιστήμονες, ιστορικούς, ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων αλλά και τον κάθε ένα άνθρωπο που αρέσκεται στο διάβασμα ειδικά παλαιότερων βιβλίων. Εκεί βρήκα εξαιρετικά συγγράματα για τις Κρητικές και τις Ελληνικές επαναστάσεις από τον Κριτοβουλίδη, τον Χ. Νέζερ και άλλους.
http://anemi.lib.uoc.gr/
Θα ήταν καλό για όσους ασχολούνται με το βιβλίο, από τους συγγραφείς μέχρι τους βιβλιοπώλες, να σκεφτούν οτι ο κόσμος διψά για το καλό βιβλίο και το αναζητά ως μια δίοδο "απόδρασης" από την καθημερινότητα. Σε καιρούς οικονομικής στενότητας όμως δεν νοείται το αγαθό του βιβλίου να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από κανένα. Επίσης, καλό θα ήταν ο κάθε συγγραφέας μετά από μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο να "αποδεσμεύει" τα πνευματικά του δικαιώματα για να μπορεί το έργο του να γίνει κτήμα μιας παγκόσμιας πνευματικής κληρονομιάς.
Προχτές είχα την ευκαιρία να παρευρεθώ στην έκθεση βιβλίου που κάνουν οι βιβλιοπώλες του Ηρακλείου έξω από το Δημαρχείο. Η έκθεση ήταν αφιερωμένη αποκλειστικά στους Κρήτες συγγραφείς και είχε πολλούς τίτλους λογοτεχνίας, ιστορίας, βιογραφιών, αφιερωμάτων, κλπ.
Εκ πρώτης όψεως φαινόταν σαν μια αξιέπαινη προσπάθεια των βιβλιοπωλών. Για αυτό και θέλησα να εκδηλώσω ενδιαφέρον επισκεπτόμενός την. Στους πάγκους βρήκα αρκετά βιβλία 20ετίας και βάλε (και καινούργια βέβαια), κιτρινισμένα και ταλαιπωρημένα από τα χρόνια που είχαν μείνει στοκ στις αποθήκες των βιβλιοπωλείων. Ανοίγοντας ένα από αυτά, όχι εκατοντάδων σελίδων, μα ούτε και σπάνιο ως έκδοση, είδα στην πρώτη σελίδα με μολυβάκι την τιμή: 20 ευρώ και κάτι. Λέω, μπα, με γελούν τα μάτια μου.
Πήγα σε άλλο εκθέτη, άνοιξα ένα άλλο βιβλίο, παρεμφερούς όγκου και χρονολογίας, ίδια περίπου τιμή. Πήγα σε ένα τρίτο, το ίδιο. Δεν σας κρύβω πως ένιωσα μια μικρή οργή. Δεν είμαι σίγουρος αν το όλο εγχείρημα ήταν μια προσφορά πολιτισμού για να γνωρίσουν οι νεότεροι την Κρήτη καλύτερα ή μια ευκαιρία να ξεφορτωθούν ορισμένοι βιβλιοπώλες "αραχνιασμένα" βιβλία σε τιμές....σπάνιας αντίκας.
Με τούτα και με τ' άλλα, άρχισαν να με "δέρνουν" πάλι τα "φιλοσοφικά" μου. Σκέφτηκα οτι κρίση, ξε-κρίση, είναι από δύσκολο εως αδύνατο για τη φυλή μας να σκεφτεί με σωφροσύνη όσον αφορά τις τιμές αγαθών και υπηρεσιών. Οτι ενδεχομένως είναι στο αίμα μας η λαχτάρα για εύκολο και γρήγορο κέρδος. Μόνο που ορισμένες φορές ξεχνάμε οτι "ελεύθερη αγορά" δε σημαίνει μόνο "πουλάω όσο θέλω" αλλά επίσης, και κυριότερα, "αγοράζω αν με συμφέρει".
Ουδείς σαφώς έχει κάτι με τους βιβλιοπώλες, οι οποίοι επιτελούν κάτι από λειτούργημα με το να διαχειρίζονται την έντυπη γνώση και τα έργα της διάνοιας. Και σαφώς όλοι μας έχουμε αναμνήσεις από τους καιρούς που αγοράζαμε λογοτεχνία, βγάζαμε φωτοτυπίες και προμηθευόμασταν τσάντες και σχολικά είδη. Ακόμη και σήμερα τα συνοικιακά βιβλιοπωλεία προηγούνται στις προτιμήσεις πολλών Ελλήνων από τα μεγάλα μαγαζιά που έχουν και σχολικά. Επίσης, δεν είναι οι βιβλιοπώλες που καθορίζουν πάντα τις τιμές ειδικά στα βιβλία, αλλά οι μεγάλες εταιρείες και οι μεσάζοντες.
Στην προκειμένη περίπτωση όμως, οι τιμές αρκετών εκ των βιβλίων της έκθεσης ήταν απλά εξωπραγματικές με βάση την παλαιότητα και την γενικά κακή τους κατάσταση με κιτρινισμένα από το χρόνο φύλλα και κακής ποιότητας εκτύπωση. Η όλη ιστορία μου θύμισε το γνωμικό που λένε στην Κρήτη, "να λεφτά, χασάπη, δος μου κόκκαλα". Ή, όπως περιέγραψα στον τίτλο, "να λεφτά, βιβλιοπώλη, δος μου σαβούρα".
Στον αντίποδα, στο πνεύμα της ελεύθερης πρόσβασης στη γνώση, υπάρχει η εκπληκτική δουλειά του Πανεπιστημίου Κρήτης, η "Ανέμη". Πρόκειται για μια πλούσια συλλογή βιβλιογραφικών πληροφοριών, ψηφιοποιημένων βιβλίων και άρθρων με έμφαση στο Νεοελληνικό πολιτισμό με 2.000.000 ψηφιοποιημένες σελίδες σπάνιων βιβλίων και νεότερων εκδόσεων, των οποίων οι συγγραφείς επέτρεψαν την ψηφιοποίηση και ελεύθερη διάθεση στο διαδίκτυο. Πολλά εξ αυτών των σπάνιων και μοναδικών συγγραμάτων προσφέρονται δωρεάν για "κατέβασμα". Συστήνεται ανεπιφύλακτα σε επιστήμονες, ιστορικούς, ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων αλλά και τον κάθε ένα άνθρωπο που αρέσκεται στο διάβασμα ειδικά παλαιότερων βιβλίων. Εκεί βρήκα εξαιρετικά συγγράματα για τις Κρητικές και τις Ελληνικές επαναστάσεις από τον Κριτοβουλίδη, τον Χ. Νέζερ και άλλους.
http://anemi.lib.uoc.gr/
Θα ήταν καλό για όσους ασχολούνται με το βιβλίο, από τους συγγραφείς μέχρι τους βιβλιοπώλες, να σκεφτούν οτι ο κόσμος διψά για το καλό βιβλίο και το αναζητά ως μια δίοδο "απόδρασης" από την καθημερινότητα. Σε καιρούς οικονομικής στενότητας όμως δεν νοείται το αγαθό του βιβλίου να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από κανένα. Επίσης, καλό θα ήταν ο κάθε συγγραφέας μετά από μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο να "αποδεσμεύει" τα πνευματικά του δικαιώματα για να μπορεί το έργο του να γίνει κτήμα μιας παγκόσμιας πνευματικής κληρονομιάς.
Άν κάποτε συμβεί ιδιαίτερα το τελευταίο, ίσως να μην ξαναδεί κανείς το φαινόμενο να πωλούνται "φύκια για μεταξωτές κορδέλες".
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου