Ξορκίζοντας το τέρας της κατανάλωσης

Του Μανόλη Μπουχαλάκη

Κάποιος. παραφράζοντας το ρητό του Ντεκάρτ "σκέφτομαι άρα υπάρχω", είχε πει "καταναλώνω άρα υπάρχω".

Αναλογιζόμενος κανείς τις αλλαγές που έχει αποφέρει η οικονομική κρίση και ακούγοντας τις ειδήσεις για "κανόνια" διαφημιστικών εταιριών, "ασφυξία" ορισμένων ΜΜΕ λόγω μειωμένων διαφημιστικών εσόδων και άλλα συναφή, οδηγείται σε ορισμένες σκέψεις και διδακτικά συμπεράσματα.

Καταρχήν, η διαφημιστική προώθηση ενός προϊόντος είναι από τα σημαντικότερα βήματα στο μάρκετινγκ και για αυτό μια πετυχημένη διαφήμιση μπορεί να αναδείξει ή να "κάψει" ένα προϊόν ή μια υπηρεσία.

Από τη μία λοιπόν κρίνεται αναγκαία η προβολή έτσι ώστε η υπηρεσία ή το προϊόν να γίνουν γνωστά στο αγοραστικό κοινό ενώ από την άλλη είναι προφανές οτι οι καταναλωτές δεν είναι όλοι ίδιοι και έχουν διαφορετικές καταναλωτικές ανάγκες. Για να γίνω πιο σαφής, εφόσον δεν μπορεί ένας οικογενειάρχης να αγοράσει αυτοκίνητο των 50.000 ευρώ, πρέπει να προσπαθήσεις να του πουλήσεις ένα με 15.000 ευρώ. Παρομοίως, ένας που κατοικεί σε ένα τριαράκι 70 τετραγωνικών, η τηλεόραση πλάσμα των 65 ιντσών με χόουμ σίνεμα 5.1 θα του πέσει όχι μόνο ακριβή αλλά και άβολη. Οπότε, η στοιχειώδης λογική θα ήταν να του πουλήσεις μια 36 ιντσών και χωρίς συστήματα με "τρελά" ντεσιμπέλ.

Το παιδί μας το μονάκριβο που δεν του χαλάμε χατήρι, αμφιβάλλω αν θα του χρησιμεύσει ένα κινητό των 600 ευρώ που έχει πλοήγηση, 3D, είναι παιχνιδομηχανή και έχει φωτογραφική μηχανή 15 μεγαπίξελς. Και ο σωστός πωλητής θα πρέπει να εξηγήσει στους γονείς οτι πολλές από τις λειτουργίες του κινητού το παιδί δε θα τις χρησιμοποιήσει ποτέ. Αρκεί δε ένα πεσιματάκι του κινητού ή η έλευση ενός νέου μοντέλου σε 3 μήνες και κλάψτε τα πολύτιμα ευρώ σας.

Δυστυχώς όμως και όπως αρχίζετε να καταλαβαίνετε από τα γραφόμενά μου, το μάρκετινγκ αντί να εξορθολογιστεί τα τελευταία 15 χρόνια, έφτασε σε σημείο να δημιουργήσει ένα έκτρωμα, ένα τερατούργημα που θέλει μόνο "λεφτά με κάθε κόστος" για να ζήσει.  Διαφημίστε τα πάντα και προς πάντες.

Στο Ηράκλειο Κρήτης υπάρχουν δεκάδες διαφημιστικές εταιρείες και πολλά έντυπα που εναγωνίως ζητούν μερίδιο από διαφημίσεις. Διαφημίσεις όμως προς ποιό καταναλωτικό κοινό που μέχρι προ της κρίσης έβγαζε δεν έβγαζε 1000 ευρώ μηνιαίως; Και τι να πουλήσεις σε αυτό το κοινό; Καναπέδες των 12.000 ευρώ; Πορτατίφ των 1.300 ευρώ; Αυτοκίνητα SUV των 50 και 60 χιλιάδων ευρώ; Είχαμε φτάσει στο σημείο μαζί με τα διαφημιστικά των ψητοπωλείων να λαμβάνουμε και κάθε είδους έντυπα με προϊόντα που θύμιζαν ζωή κροίσων στο Μόντε Κάρλο.

Ομολογώ οτι προ της κρίσης είχα απηυδήσει με τα διαφημιστικά ένθετα που με έκαναν να νιώθω σαν "το αγοράκι με τα σπίρτα" (ο κ. Άντερσεν να με συγχωρέσει για την αλλαγή του τίτλου). Έλεγα και ξανάλεγα οτι με τόση χλιδή που κυκλοφορεί γύρω μου και εφόσον ο κόσμος αγοράζει αυτά τα μυριάκριβα προϊόντα, εγώ πρέπει να κατοικώ στα όρια του κρατιδίου της Μπουρκίνα Φάσο.

Το μάρκετινγκ λοιπόν είχε τελείως ξεφύγει από τη λελογισμένη προώθηση της παροχής προϊόντων και υπηρεσιών και κατέληξε να τάζει "φούσκες" σε ένα λαό που δε φημίζεται για τη σεμνότητά του όσον αφορά την επίδειξη του πλούτου του. Και ένεκα της μανίας μας ως φυλή για υλικά αγαθά και επίδειξη, καταχρεωθήκαμε στα όρνεα των πιστωτικών καρτών και των δανείων. Διακοποδάνεια, εορτοδάνεια, κοσμηματοδάνεια, χαϊ τεκ δάνεια, κλπ. Και τώρα ξαφνικά ανακαλύψαμε πως η πλεονεξία και ο υλισμός δεν είναι αρετές αλλά ερινύες.

Για αυτό, η λύση έχει όνομα : επιστροφή αφενός στις πραγματικές μας ανάγκες ως λαός και μεταστροφή των επιχειρήσεων  προς τη σώφρονα χρήση του μάρκετινγκ για να καλύπτει αυτό που ο κόσμος χρειάζεται κι όχι αυτό που ονειρεύεται αλλά που ποτέ δε θα αποκτήσει χωρίς δάνεια. Και δε χρειάζεται να κλείσουν τα μισά ΜΜΕ και έντυπα για να πετύχουμε την ισορροπία. Απλά, χρειάζεται νέο όραμα και επιστροφή σε πιο απλές και ανθρώπινες αξίες. Και αυτό μάλλον πρέπει να γίνει πράξη ενός ολόκληρου λαού που δανείστηκε και τώρα μαζί με τα δανεικά ζητούν και την ψυχή του. Η αλλαγή σκέψης θα επιστρέψει μεν τα δανεικά αλλά θα κρατήσει την ψυχή μας. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό....

Σχόλια